Του Κώστα Βαξεβάνη
«Εγώ είμαι της αντρικής γραμμής» ήταν η πιο σημαντική πολιτική διατύπωση του Αντώνη Σαμαρά μέσα στη Βουλή.
Η στερεοτυπική αντίληψη που τοποθετεί ακόμη και την ίδια την κόρη του Σαμαρά μαζί με όλες τις γυναίκες μέσα σε μια μάζα από γυναικάκια που υστερούν σε ευθύτητα και ειλικρίνεια, δεν είναι ένα είδος επιπόλαιου κουτσαβακισμού της στιγμής.
Ένας σεξισμός από αυτούς που είναι κρυμμένοι στην καθημερινότητά μας και δραπετεύουν ακολουθώντας ασυναίσθητα το δρόμο της καθομιλουμένης. Δεν είναι ούτε η αστεία διάσταση που πήρε στο διαδίκτυο όπου τα σχόλια του τύπου «δύο πράγματα φαίνονται από το διάστημα, το Σινικό Τείχος και το πουλί του Σαμαρά» έδιναν και έπαιρναν.
Τα στερεότυπα στις λέξεις δημιουργούν στερεότυπα στο μυαλό. Οι λέξεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι γεμάτες από στερεότυπα όπως το άλλο που επίσης ανέφερε στη Βουλή για να εισπράξει παρατήρηση από την Πρόεδρο Ζωή Κωνσταντοπούλου, πως «γέμισε η Αθήνα λαθρομετανάστες».
Στη «ρητορική Σαμαρά» οι γυναίκες, οι λαθρομετανάστες, οι αριστεροί, ίσως και οι Εβραίοι αν δεν είχαν πολιτική δύναμη, είναι κάτι σαν ομιλούσες κατσαρίδες.
Βέβαια αυτή η αντρική γραμμή όπως την εννοεί ο Σαμαράς, δεν του επέβαλε να περιμένει μετά τη δευτερολογία του στη Βουλή να του απαντήσει ο Κατρούγκαλος, τον οποίο πρακτικά αποκάλεσε απατεώνα και χρηματιζόμενο.
Η αντρική γραμμή έγινε γραμμή φυγής προς το καφενείο της Βουλής το οποίο πάντα ο Σαμαράς προτιμούσε από την αίθουσα συνεδριάσεων.
Η γραμμή Σαμαρά, είτε την αποκαλεί αντρική, είτε τη δείχνει δουλική απέναντι στη Μέρκελ, είναι η παλαιοδεξιά αντίληψη της οποίας εκφραστής για χρόνια υπήρξε ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. Όταν πριν από χρόνια αποκαλύπταμε τα σκάνδαλα του Ψωμιάδη στη Θεσσαλονίκη αυτός απαντούσε πως τον κατηγορούν τα στρινγκ των Αθηνών.
Όταν κατονομάζαμε τους απατεώνες φίλους του, εμφάνιζε ως αντρικό προτέρημα να στέκεται δίπλα τους για να δείξει τη φιλία του. Το ίδιο έκανε και ο Σαμαράς στη Βουλή. Του ζητούσε ο Αλέξης Τσίπρας να απαντήσει γιατί κάλυψε τον πρωθυπουργικό σύμβουλο και φίλο Σταύρο Παπασταύρου από τη λίστα Λαγκάρντ και αυτός απαντούσε πως η Ελλάδα χρειαζόταν 10 Παπασταύρου.
Ο πολιτικός κουτσαβακισμός είναι ένας τρόπος με τον οποίο ανδρώθηκε η ελληνική δεξιά. Ο βαριοί άντρες της Τρούμπας και της παραβατικής Ελλάδας, κουμπουροφόροι και «εθνικόφρονες», νταβατζήδες και ρουφιάνοι, το βράδυ εξέδιδαν κοριτσάκια και το πρωί κυνηγούσαν κομμουνιστές.
Από μπράβους και φονιάδες στρατολογούσε η Ασφάλεια για τις οργανώσεις «Καρφίτσα» οι οποίοι αποτελούσαν την εικόνα του Εθνικού Κράτους απέναντι στην απειλή του Γρηγόρη Λαμπράκη και της Αριστεράς.
Επί δεκαετίες η τεστοστερόνη της Δεξιάς απαιτούσε να δέρνουν και να φυλακίζουν άντρες και γυναίκες που είχαν το θάρρος να ορθώνουν το ανάστημά τους και τις ιδέες τους . Να τους βασανίζουν δεμένους και ανήμπορους, ως ένδειξη αντριλικίου και πολιτικής μαγκιάς.
Και μετά οι βασανιστές ξέχειλοι από αυτό το αντριλίκι κατανάλωναν την ξένη βοήθεια, το σχέδιο Μάρσαλ, τα λαθραία τσιγάρα του 6ου Στόλου και αργότερα τις κρατικές επιδοτήσεις του άθλιου κράτους του οποίου ήταν θεματοφύλακες.
Η σχέση όμως του Σαμαρά με όλα αυτά δεν είναι μόνο ιστορική. Είναι και ψυχολογική. Γέννημα θρέμμα των Κολεγίων και μιας νωθρής αστικής τάξης, χρησιμοποίησε την ιδεολογική ακρότητα, τον εθνικισμό και την υπερχειλίζουσα τεστοστερόνη ως αντίβαρο της μαλθακής καταγωγής του.
Τα στερεότυπά του, όπως συμβαίνει αρκετές φορές με τους φορείς τέτοιων στερεοτύπων, ήταν περισσότερο από ένα προσωπικό όραμα, η απόκρυψη ενός προσωπικού προβλήματος. Η στείρα επιθετικότητα που προσπαθεί να ορίσει τον άντρα.
Η επιμονή στην απολυτότητα που προσπαθεί να καλύψει το κενό της γνώσης. Η συμπεριφορά της πιάτσας που επιλέγεται από αυτόν που δεν έχει ιδέα ούτε από πιάτσα, ούτε από ζόρια.
Όλα αυτά προφανώς και είναι μια προσωπική αξιολόγηση για το φαινόμενο Σαμαράς. Επειδή ίσως κάποιοι πουν πως είναι υποκειμενική και υπερβολική, θα παραθέσω ένα απόσπασμα από το περιοδικό «Χύμα» της νεολαίας της Πολιτικής Άνοιξης, του κόμματος δηλαδή του Σαμαρά, τον Απρίλιο του 1999. Σύμφωνα με το περιοδικό που φιλοτεχνεί το πορτραίτο Σαμαρά (αντιγράφω επί λέξη):
«Το μεγάλο προτέρημά του δεν είναι ούτε η καταγωγή, ούτε οι σπουδές του. Το μεγάλο του προτέρημα –για τους περισσότερους δεξιούς ελάττωμα– είναι πως, μολονότι βουλευτής του συντηρητικού χώρου, η συμπεριφορά του θύμιζε σ’ όλους τον Αντρέα. ... Ο Αντώνης όμως "τα έσπαγε" στα μπουζούκια στης Σωτηρίας Μπέλλου και στου Μητσιά, οι οποίοι ήταν και είναι πολύ καλοί του φίλοι. ...
Ο Αντώνης λάτρευε τον Ο. Ελύτη, τούτο όμως δεν τον εμπόδιζε στα επεισόδια του ’85 στη Μεσσηνία να ανέβει πάνω στο τρακτέρ του αντιπάλου και να τα κάνει λαμπόγυαλο. Πιστός Χριστιανός Ορθόδοξος –ένα σταυρουδάκι κρέμεται πάντα στο λαιμό του–, από την άλλη όμως η σχέση του με τις γυναίκες πονεμένη και μακριά.
Μέχρι ο Αντώνης να καταλήξει σ’ αυτό το πανέμορφο πλάσμα που ονομάζεται Γεωργία, πέρασε από την αγκαλιά της Μυρτώ Παράσχη, της Φούλμαν Μουντάνου, της Άννας Βίσση (η πλέον αξιόλογη, είπε κανείς τίποτα;)».
Αυτά είναι τα βιογραφικά στοιχεία και η εικόνα που ο ίδιος προωθεί. Έτσι λοιπόν πρέπει να είναι ο άντρας ο σωστός. Έτσι είναι ο Σαμαράς. Όπως ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. Αντρική γραμμή, αλλά όχι και άγονη. Έχει τα τυχερά της.
«Εγώ είμαι της αντρικής γραμμής» ήταν η πιο σημαντική πολιτική διατύπωση του Αντώνη Σαμαρά μέσα στη Βουλή.
Η στερεοτυπική αντίληψη που τοποθετεί ακόμη και την ίδια την κόρη του Σαμαρά μαζί με όλες τις γυναίκες μέσα σε μια μάζα από γυναικάκια που υστερούν σε ευθύτητα και ειλικρίνεια, δεν είναι ένα είδος επιπόλαιου κουτσαβακισμού της στιγμής.
Ένας σεξισμός από αυτούς που είναι κρυμμένοι στην καθημερινότητά μας και δραπετεύουν ακολουθώντας ασυναίσθητα το δρόμο της καθομιλουμένης. Δεν είναι ούτε η αστεία διάσταση που πήρε στο διαδίκτυο όπου τα σχόλια του τύπου «δύο πράγματα φαίνονται από το διάστημα, το Σινικό Τείχος και το πουλί του Σαμαρά» έδιναν και έπαιρναν.
Τα στερεότυπα στις λέξεις δημιουργούν στερεότυπα στο μυαλό. Οι λέξεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι γεμάτες από στερεότυπα όπως το άλλο που επίσης ανέφερε στη Βουλή για να εισπράξει παρατήρηση από την Πρόεδρο Ζωή Κωνσταντοπούλου, πως «γέμισε η Αθήνα λαθρομετανάστες».
Στη «ρητορική Σαμαρά» οι γυναίκες, οι λαθρομετανάστες, οι αριστεροί, ίσως και οι Εβραίοι αν δεν είχαν πολιτική δύναμη, είναι κάτι σαν ομιλούσες κατσαρίδες.
Βέβαια αυτή η αντρική γραμμή όπως την εννοεί ο Σαμαράς, δεν του επέβαλε να περιμένει μετά τη δευτερολογία του στη Βουλή να του απαντήσει ο Κατρούγκαλος, τον οποίο πρακτικά αποκάλεσε απατεώνα και χρηματιζόμενο.
Η αντρική γραμμή έγινε γραμμή φυγής προς το καφενείο της Βουλής το οποίο πάντα ο Σαμαράς προτιμούσε από την αίθουσα συνεδριάσεων.
Η γραμμή Σαμαρά, είτε την αποκαλεί αντρική, είτε τη δείχνει δουλική απέναντι στη Μέρκελ, είναι η παλαιοδεξιά αντίληψη της οποίας εκφραστής για χρόνια υπήρξε ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. Όταν πριν από χρόνια αποκαλύπταμε τα σκάνδαλα του Ψωμιάδη στη Θεσσαλονίκη αυτός απαντούσε πως τον κατηγορούν τα στρινγκ των Αθηνών.
Όταν κατονομάζαμε τους απατεώνες φίλους του, εμφάνιζε ως αντρικό προτέρημα να στέκεται δίπλα τους για να δείξει τη φιλία του. Το ίδιο έκανε και ο Σαμαράς στη Βουλή. Του ζητούσε ο Αλέξης Τσίπρας να απαντήσει γιατί κάλυψε τον πρωθυπουργικό σύμβουλο και φίλο Σταύρο Παπασταύρου από τη λίστα Λαγκάρντ και αυτός απαντούσε πως η Ελλάδα χρειαζόταν 10 Παπασταύρου.
Ο πολιτικός κουτσαβακισμός είναι ένας τρόπος με τον οποίο ανδρώθηκε η ελληνική δεξιά. Ο βαριοί άντρες της Τρούμπας και της παραβατικής Ελλάδας, κουμπουροφόροι και «εθνικόφρονες», νταβατζήδες και ρουφιάνοι, το βράδυ εξέδιδαν κοριτσάκια και το πρωί κυνηγούσαν κομμουνιστές.
Από μπράβους και φονιάδες στρατολογούσε η Ασφάλεια για τις οργανώσεις «Καρφίτσα» οι οποίοι αποτελούσαν την εικόνα του Εθνικού Κράτους απέναντι στην απειλή του Γρηγόρη Λαμπράκη και της Αριστεράς.
Επί δεκαετίες η τεστοστερόνη της Δεξιάς απαιτούσε να δέρνουν και να φυλακίζουν άντρες και γυναίκες που είχαν το θάρρος να ορθώνουν το ανάστημά τους και τις ιδέες τους . Να τους βασανίζουν δεμένους και ανήμπορους, ως ένδειξη αντριλικίου και πολιτικής μαγκιάς.
Και μετά οι βασανιστές ξέχειλοι από αυτό το αντριλίκι κατανάλωναν την ξένη βοήθεια, το σχέδιο Μάρσαλ, τα λαθραία τσιγάρα του 6ου Στόλου και αργότερα τις κρατικές επιδοτήσεις του άθλιου κράτους του οποίου ήταν θεματοφύλακες.
Η σχέση όμως του Σαμαρά με όλα αυτά δεν είναι μόνο ιστορική. Είναι και ψυχολογική. Γέννημα θρέμμα των Κολεγίων και μιας νωθρής αστικής τάξης, χρησιμοποίησε την ιδεολογική ακρότητα, τον εθνικισμό και την υπερχειλίζουσα τεστοστερόνη ως αντίβαρο της μαλθακής καταγωγής του.
Τα στερεότυπά του, όπως συμβαίνει αρκετές φορές με τους φορείς τέτοιων στερεοτύπων, ήταν περισσότερο από ένα προσωπικό όραμα, η απόκρυψη ενός προσωπικού προβλήματος. Η στείρα επιθετικότητα που προσπαθεί να ορίσει τον άντρα.
Η επιμονή στην απολυτότητα που προσπαθεί να καλύψει το κενό της γνώσης. Η συμπεριφορά της πιάτσας που επιλέγεται από αυτόν που δεν έχει ιδέα ούτε από πιάτσα, ούτε από ζόρια.
Όλα αυτά προφανώς και είναι μια προσωπική αξιολόγηση για το φαινόμενο Σαμαράς. Επειδή ίσως κάποιοι πουν πως είναι υποκειμενική και υπερβολική, θα παραθέσω ένα απόσπασμα από το περιοδικό «Χύμα» της νεολαίας της Πολιτικής Άνοιξης, του κόμματος δηλαδή του Σαμαρά, τον Απρίλιο του 1999. Σύμφωνα με το περιοδικό που φιλοτεχνεί το πορτραίτο Σαμαρά (αντιγράφω επί λέξη):
«Το μεγάλο προτέρημά του δεν είναι ούτε η καταγωγή, ούτε οι σπουδές του. Το μεγάλο του προτέρημα –για τους περισσότερους δεξιούς ελάττωμα– είναι πως, μολονότι βουλευτής του συντηρητικού χώρου, η συμπεριφορά του θύμιζε σ’ όλους τον Αντρέα. ... Ο Αντώνης όμως "τα έσπαγε" στα μπουζούκια στης Σωτηρίας Μπέλλου και στου Μητσιά, οι οποίοι ήταν και είναι πολύ καλοί του φίλοι. ...
Ο Αντώνης λάτρευε τον Ο. Ελύτη, τούτο όμως δεν τον εμπόδιζε στα επεισόδια του ’85 στη Μεσσηνία να ανέβει πάνω στο τρακτέρ του αντιπάλου και να τα κάνει λαμπόγυαλο. Πιστός Χριστιανός Ορθόδοξος –ένα σταυρουδάκι κρέμεται πάντα στο λαιμό του–, από την άλλη όμως η σχέση του με τις γυναίκες πονεμένη και μακριά.
Μέχρι ο Αντώνης να καταλήξει σ’ αυτό το πανέμορφο πλάσμα που ονομάζεται Γεωργία, πέρασε από την αγκαλιά της Μυρτώ Παράσχη, της Φούλμαν Μουντάνου, της Άννας Βίσση (η πλέον αξιόλογη, είπε κανείς τίποτα;)».
Αυτά είναι τα βιογραφικά στοιχεία και η εικόνα που ο ίδιος προωθεί. Έτσι λοιπόν πρέπει να είναι ο άντρας ο σωστός. Έτσι είναι ο Σαμαράς. Όπως ο Παναγιώτης Ψωμιάδης. Αντρική γραμμή, αλλά όχι και άγονη. Έχει τα τυχερά της.