Σε δεκαπέντε μέρες το πολύ, ο τάφος της Αμφίπολης θα έχει αποκαλύψει το μυστικό του, δίνοντας απαντήσεις στο κεντρικό ερώτημα:
Ποιος είναι ο νεκρός που είχε ταφεί εκεί;
Η ολοκλήρωση της ανασκαφής, που θα επιτρέψει τη λύση του μεγαλύτερου γρίφου, θα έχει ολοκληρωθεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ανασκαφικής ομάδας, μέσα στο διάστημα αυτό. Ήδη, τα χώματα μειώνονται και ο τρίτος θάλαμος σύντομα θα είναι απολύτως ελεύθερος.
Προς το παρόν, και όσο η ανασκαφή φτάνει στο τέλος της και προσεγγίζουμε τη λύση του μυστηρίου, δημιουργούνται διάφορα ερωτηματικά ως προς επιμέρους ευρήματα και ερμηνείες τις οποίες δίνουν οι επιστήμονες- και αυτοί που διεξάγουν την ανασκαφή και όσοι την παρακολουθούν.
Τα κεντρικά ερωτηματικά των ημερών σχετίζονται, βεβαίως, με τις σφίγγες. Πώς έσπασαν τα κεφάλια; Πώς βρέθηκε το ένα κάτω από το κατώφλι του τρίτου θαλάμου; Γιατί τα πρόσωπα έχουν διαφορετική υφή από τα σώματα; Έχουν σχέση με την Αίγυπτο;
Αποκαλύψεις που ανατρέπουν τα δεδομένα
Πώς βρέθηκε το κεφάλι της Σφίγγας τόσο μακριά από την είσοδο του τάφου στην Αμφίπολη; Γιατί οι αρχαιολόγοι βρήκαν τόσο μεγάλο όγκο χώματος εντός του τύμβου; Έχει συληθεί ο τάφος;
Σε αυτά τα ερωτήματα προσπάθησε να απαντήσει ο χημικός μηχανικός, Νίκος Μπελογιάννης, ο οποίος είναι συντηρητής αρχαιοτήτων και πρώην επικεφαλής του «Κέντρου Λίθου» του Υπουργείου Πολιτισμού.
Όπως σημειώνει το xronometro.gr, μια μεγάλη πλημμύρα ή την επενέργεια ενός τσουνάμι θεωρεί ο κ. Μπελογιάννης ως πιθανές αιτίες για όλα τα παραπάνω φαινόμενα, ενώ δεν αποκλείει να είχαν συμβεί βανδαλισμοί στο μνημείο.
Μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της Δημοτικής Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης ΤV 100 υπογράμμισε:
«Σε ένα ισχυρό τσουνάμι που προκλήθηκε από σεισμό στα τέλη του 6ου μ.Χ οφείλεται η μεταφορά της άμμου. Αφορμή αυτού του προβληματισμού αποτέλεσε η γκραβούρα του Γάλλου περιηγητή Esprit-Marie Cousinéry που απεικονίζει την περιοχή της Αμφίπολης το 1831. Εκεί φαίνεται καθαρά ότι η λίμνη Κερκινίτιδα έφτανε μέχρι την είσοδο του τάφου. Η λίμνη φαίνεται ως παρακλάδι του Στρυμόνα. Μελετώντας τη σεισμική δραστηριότητα της περιοχής εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι τα φυσικά φαινόμενα έπαιξαν σημαντικό ρόλο πριν από χιλιάδες χρόνια».
O κ. Μπελογιάννης εκτιμά ότι η σημερινή κατάσταση του μνημείου οφείλεται στον σεισμό 6,8 Ρίχτερ που έγινε το 597 επί αυτοκράτορος Μαυρικίου με επίκεντρο την Αμφίπολη, ο οποίος άλλαξε την κοίτη του Στρυμόνα και πλημμύρισε ολόκληρη την περιοχή. Έτσι ο τάφος βρέθηκε κάτω από το νερό και άρχισε να συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες άμμου.
«Τα ορμητικά νερά μπήκαν μέσα στο μνημείο και κάποια στιγμή ο τάφος ήταν πνιγμένος. Το 1830 η στάθμη των νερών είχε κατέβει αρκετά, ενώ τα αποξηραντικά έργα επανέφεραν τον Στρυμόνα στην αρχαία κοίτη του. Έως τότε το νερό και η άμμος αποτελούσαν μια προστατευτική ασπίδα για το εσωτερικό του μνημείου. Ολα τα γλυπτά που δεν ήταν μέσα στο νερό έπαθαν διάβρωση, ενώ τα μέρη του σώματος τους που ήταν πλημμυρισμένα άντεξαν στον χρόνο».
Ο κ. Μπελογιάννης υποστηρίζει ότι ο τάφος της Αμφίπολης ήταν επισκέψιμος, ενώ οι τοίχοι σφράγισης κατασκευάστηκαν τουλάχιστον επτά αιώνες μετά την ανέγερση του, επί εποχής Θεοδοσίου Α’, Θεοδοσίου Β’ ή του Ιουστινιανού, τότε που καταστράφηκαν συστηματικά τα αρχαία ειδωλολατρικά μνημεία. Οι βανδαλισμοί που υπέστησαν την περίοδο εκείνη τα αρχαιοελληνικά μνημεία ίσως εξηγούν και την παρουσία της κεφαλής της Σφίγγας πίσω από τους δυο τοίχους σφράγισης.
Οι σφίγγες είχαν τοποθετηθεί στο υπέρθυρο του τάφου για να αποτρέπουν την είσοδο ασεβών, κυρίως των τυμβωρύχων. Οι συγκεκριμένες δεν έχουν σχέση με την Αίγυπτο, καθώς στην Ελλάδα έχουμε ανάλογα γλυπτά από αρκετούς αιώνες πριν, με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Γενικώς, έχουν δαιμονικό χαρακτήρα –αποτελούν δηλαδή φύλακες του νεκρού.
