Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Όταν κάπου εκεί στα τέλη του προπερασμένου αιώνα ο μεγάλος Ανατόλ Φρανς κατέληγε στο συμπέρασμα – απόφθεγμα «Η Δημοκρατία διοικείται από το χέρι ενός αόρατου μηχανικού», ίσως να μην φανταζόταν καν πως στα χρόνια, στις δεκαετίες, στους αιώνες που θα ακολουθούσαν θα αποδεικνυόταν πως είχε κάνει την σημαντικότερη διαπίστωση όλων των εποχών.
Ο «αόρατος μηχανικός», όπως κομψά αποκάλεσε την λειτουργία της προπαγάνδας ο μεγάλος και εξαιρετικά πολιτικοποιημένος συγγραφέας, κυριάρχησε και εξακολουθεί να κυριαρχεί με τρόπο απόλυτο, φθάνοντας ανίκητος ως τον 21ο αιώνα.
Η δράση του αναπτύχθηκε στο έπακρο, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο, από τον υπουργό Προπαγάνδας και Δημόσιας Διαφώτισης της ναζιστικής Γερμανίας Γιόζεφ Γκέμπελς, που δεν κουραζόταν να επαναλαμβάνει πως «δεν λέμε κάτι για να το πούμε, αλλά για να επιτύχουμε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα». ...
Πρόκειται για μια καθαρά σκόπιμη διαδικασία, στην οποία, όμως, δεν εμπλέκονται μόνο οι εμπνευστές μιας συγκεκριμένης προπαγανδιστικής δραστηριότητας, αλλά αναγκαστικά χρησιμοποιούνται και εκείνοι που για άλλους, δικούς τους λόγους, που δεν εντάσσονται πάντα στον αρχικό προπαγανδιστικό σκοπό, δέχονται να λάβουν μέρος σ’ αυτήν.
Τα παραδείγματα είναι σχεδόν καθημερινά. Και συχνά βλέπουμε τον «αόρατο μηχανικό» να βάζει το χέρι του, συνήθως φροντίζοντας για την αποσιώπηση των σημαντικών και την υπερπροβολή των ασήμαντων ή και ψευδογεγονότων, που χρησιμεύουν στην συγκάλυψη των πραγματικών γεγονότων.
Τις τελευταίες ημέρες, ο μηχανισμός βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με βάση δύο μεγάλα θέματα.
Το πρώτο είναι το ζέον θέμα της απεργίας των ταξί.
Όχι μόνο δεν δίνεται η αναγκαία έμφαση και δεν ζητούνται με την αναγκαία αποφασιστικότητα οι εξηγήσεις για την υπαναχώρηση της κυβέρνησης μόνο και μόνο επειδή άλλαξε ο υπουργός, αλλά και καταβάλλεται προσπάθεια να στραφούν τα πυρά κατά των θυμάτων της εξαπάτησης.
Ο «αόρατος μηχανικός» κατόρθωσε να εξαφανίσει και το περίφημο (και απολύτως υπαρκτό) sms της τρόικας, που, με αφορμή τα τρομερά και καταστροφικά επεισόδια των τελευταίων είκοσι σχεδόν ημερών, διερωτάται τι συνέβη και αποκαλεί την αλλαγή στάσης εκ μέρους του κ. Ραγκούση «strange movement» - περίεργη κίνηση.
Δεν ήταν αρκετό αυτό για να ξεσηκωθεί θύελλα; Δεν έπρεπε να έχει γίνει σημαία για την αντιπολίτευση; Δεν έπρεπε ήδη τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης – και κυρίως ο υπουργός των Οικονομικών – να διερευνήσουν αυτήν την «περίεργη κίνηση»; Δεν έπρεπε να υπάρξει ομοβροντία ερωτήσεων στη Βουλή;
Τίποτε. Άκρα του τάφου σιωπή. Μερικές κουβέντες του αέρα μόνο – και μερικοί «γραφικοί» που επιμένουν να ζητούν απαντήσεις.
Προσέξτε τώρα. Στις 24 Ιουλίου, το «Βήμα της Κυριακής» είχε δημοσιεύσει συνέντευξη του προκατόχου του κ. Ραγκούση, Δ. Ρέππα, ο οποίος έλεγε σαφώς πως η μόνη πρόβλεψη του Προεδρικού Διατάγματος που δεν υιοθετήθηκε από τον κ. Ραγκούση, είναι αυτή που «ισχύει σε όλη την Ευρώπη» και «συνδέει τον αριθμό των αδειών με τον πληθυσμό μιας πόλης ή περιοχής».
Απαντούσε μάλιστα ο κ. Ρέππας και στο επιχείρημα του κ. Ραγκούση, σύμφωνα με το οποίο το επίμαχο προεδρικό διάταγμα δεν είχε συζητηθεί σε κανένα κυβερνητικό όργανο και επομένως ούτε είχε εγκριθεί, ούτε ο ίδιος ήταν υποχρεωμένος να το εφαρμόσει.
Όπως είπε ο κ. Ρέππας (επαναλαμβάνω, στις 24 Ιουλίου, στο «Βήμα της Κυριακής»), «δεν συζητούνται στο Υπουργικό Συμβούλιο οι κανονιστικές πράξεις. Είναι θέμα συναρμοδίων υπουργών των οποίων η υπογραφή έχει τεθεί στο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Αν είχε σταλεί το Προεδρικό Διάταγμα στο Συμβούλιο Επικρατείας, θα είχαμε ήδη τη γνωμοδότησή του. Και αν μεν κρινόταν αντισυνταγματικό τότε, με αυτό το δεδομένο, ο χώρος των ταξί δεν θα είχε κανέναν λόγο να στραφεί εναντίον της κυβέρνησης και να αντιδρά. Αν, πάλι, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ορθή από άποψη συνταγματικότητας τη ρύθμιση αυτή, θα έπρεπε να είναι μια πολιτική αποδεκτή προς εφαρμογή [..] Αυτό μπορεί να γίνει και τώρα. Ο αρμόδιος υπουργός όλα αυτά τα γνωρίζει και τα σταθμίζει».
Σαφές; Προφανώς. Έγινε καμιά φασαρία με αφορμή την ξεκάθαρη τοποθέτηση Ρέππα; Καμία.
Συνεχίζω – παρακολουθώντας τις κινήσεις του «αόρατου μηχανικού». Μια εβδομάδα μετά, στις 31 Ιουλίου, την προηγούμενη Κυριακή δηλαδή, πάλι το «Βήμα της Κυριακής», δημοσιοποίησε τις επιστολές που ο πρώην υφυπουργός Πέτρος Δούκας είχε στείλει στον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή – τέσσερις επιστολές μεταξύ του 2004 και του 2008 – δια των οποίων είτε διεκτραγωδούσε την κατάσταση, είτε προειδοποιούσε για τα επερχόμενα δεινά στην οικονομία.
Αν και οι επιστολές είναι γνωστές από καιρό, αν και ο κ. Δούκας έχει επανειλημμένα μιλήσει γι’ αυτές, αν και ο ίδιος έχει επανέλθει πολλές φορές με προτάσεις του για το τι πρέπει να γίνει τώρα, έγινε ο κακός χαμός.
Συγγνώμη, αλλά υπήρχε καμιά αμφιβολία ότι ο Καραμανλής γνώριζε την κατάσταση;
Ο ίδιος δεν την είχε περιγράψει στην ομιλία του και με τις εξαγγελίες του, προεκλογικά, στην ΔΕΘ;
Όλοι δεν γνωρίζουμε πως ο κ. Προβόπουλος είχε προεκλογικά ενημερώσει τόσο τον κ. Καραμανλή, όσο και τον κ. Παπανδρέου για την ζοφερή κατάσταση;
Δεν υπάρχουν ανάλογες δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων της ίδιας περιόδου;
Φυσικά, υπήρξαν καθυστερήσεις και απαράδεκτες δηλώσεις ενασχολούμενων με την οικονομία της χώρας – μέσα στην παγκόσμια κρίση του 2008 – σύμφωνα με τις οποίες η ελληνική οικονομία ήταν άτρωτη και θωρακισμένη – αυτή μόνη σε ολόκληρο τον κόσμο!
Φυσικά, δεν μάθαμε ποτέ τι έγινε και, ενώ τον Ιούνιο του 2007, βγήκαμε από την διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος, μετά υπήρξε μια τόσο ραγδαία κατάρρευση.
Φυσικά, δεν έχουμε ακόμη πληροφορηθεί τι συνέβη μεταξύ του 2007 και του 2009, με αποτέλεσμα τον απόλυτο εκτροχιασμό.
Φυσικά επικράτησε και τότε – όπως άλλωστε και σήμερα – η λογική της παρεοκρατίας και της χρησιμοποίησης σε καίριες θέσεις προσώπων που δεν ήξεραν ούτε τι είναι το ΑΕΠ!
Αλλά, πέστε μου, γιατί δόθηκε τώρα τόσο μεγάλη δημοσιότητα στις γνωστές επιστολές Δούκα;
Μήπως επειδή έχουν αρχίσει να ακούγονται φωνές που ζητούν να μάθουν τι ακριβώς έκανε η παρούσα κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός μεταξύ του Οκτωβρίου 2009 και του Μαρτίου 2010, οπότε τρέξαμε με ορμή προς το «ασφαλές καταφύγιο» του μηχανισμού στήριξης;
Εννοώ, μήπως όλα αυτά γίνονται για να καλυφθεί μια πρόσφατη ολιγωρία με μια παλαιότερη; Και για να εξυπηρετηθεί αυτός ο σκοπός χρησιμοποιήθηκαν οι επιστολές Δούκα, ως ξαναζεσταμένη σούπα;
Προς επίτευξη αυτού του προπαγανδιστικού σκοπού, αγνοούνται, βέβαια, και όλα τα στοιχεία που συνέθεταν το πολιτικό σκηνικό της εποχής.
Ήθελε η τότε κυβέρνηση να μεταρρυθμίσει το ασφαλιστικό; Ο κ. Παπανδρέου – μαζί με την ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ – ξεκινούσε να συγκεντρώνει υπογραφές για δημοψήφισμα.
Ήθελε η τότε κυβέρνηση να αναμορφώσει το καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών; Ξεσηκωνόταν θύελλα στη Βουλή, με κραυγές και διαμαρτυρίες.
Ήθελε η τότε κυβέρνηση να λάβει μέτρα; Μα τι λέτε τώρα. Αφού λεφτά υπήρχαν.
Στην εξάμηνη απραξία του κ. Παπανδρέου, αμέσως μετά την άνοδό του στην εξουσία, αναφέρθηκε με πρόσφατες συνεντεύξεις του ο πρώην υπουργός Προκόπης Παυλόπουλος, χαρακτηρίζοντας μάλιστα την λέξη «απραξία» ως «επιεικέστερη εκδοχή».
Παράλληλα, υπογράμμισε πως ο κ. Δούκας δεν μπορεί να είναι επιλεκτικώς αξιόπιστος, καθώς στις τέσσερις επιστολές περιλαμβάνεται και αυτή της 2οής Ιουλίου 2004, όπου διεκτραγωδεί τα χάλια της οικονομίας, αμέσως μετά την αποχώρηση της κυβέρνησης Σημίτη.
Αλλά πέρα από όλα αυτά – από όπου προκύπτει πως ευθύνες έχουν όλοι, καθώς και η Νέα Δημοκρατία δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει ούτε την προπαγάνδα, ούτε τα προβλήματα της οικονομίας – κάποιος θα πρέπει επιτέλους να μας απαντήσει:
Πώς είναι δυνατόν η ίδια εφημερίδα να δημοσιεύει σε δύο αλλεπάλληλες Κυριακές δύο εξίσου ενδιαφέροντα θέματα και έμφαση να δίνεται μόνο στο ένα;
Και μάλιστα να εξαφανίζεται αυτό που αφορά το καυτό παρόν και να υπερπροβάλλεται αυτό που αφορά το χιλιοειπωμένο παρελθόν;
Μάλλον θα πρέπει να ρωτήσουμε τον Ανατόλ Φρανς από το υπερπέραν…
Όταν κάπου εκεί στα τέλη του προπερασμένου αιώνα ο μεγάλος Ανατόλ Φρανς κατέληγε στο συμπέρασμα – απόφθεγμα «Η Δημοκρατία διοικείται από το χέρι ενός αόρατου μηχανικού», ίσως να μην φανταζόταν καν πως στα χρόνια, στις δεκαετίες, στους αιώνες που θα ακολουθούσαν θα αποδεικνυόταν πως είχε κάνει την σημαντικότερη διαπίστωση όλων των εποχών.
Ο «αόρατος μηχανικός», όπως κομψά αποκάλεσε την λειτουργία της προπαγάνδας ο μεγάλος και εξαιρετικά πολιτικοποιημένος συγγραφέας, κυριάρχησε και εξακολουθεί να κυριαρχεί με τρόπο απόλυτο, φθάνοντας ανίκητος ως τον 21ο αιώνα.
Η δράση του αναπτύχθηκε στο έπακρο, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο, από τον υπουργό Προπαγάνδας και Δημόσιας Διαφώτισης της ναζιστικής Γερμανίας Γιόζεφ Γκέμπελς, που δεν κουραζόταν να επαναλαμβάνει πως «δεν λέμε κάτι για να το πούμε, αλλά για να επιτύχουμε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα». ...
Πρόκειται για μια καθαρά σκόπιμη διαδικασία, στην οποία, όμως, δεν εμπλέκονται μόνο οι εμπνευστές μιας συγκεκριμένης προπαγανδιστικής δραστηριότητας, αλλά αναγκαστικά χρησιμοποιούνται και εκείνοι που για άλλους, δικούς τους λόγους, που δεν εντάσσονται πάντα στον αρχικό προπαγανδιστικό σκοπό, δέχονται να λάβουν μέρος σ’ αυτήν.
Τα παραδείγματα είναι σχεδόν καθημερινά. Και συχνά βλέπουμε τον «αόρατο μηχανικό» να βάζει το χέρι του, συνήθως φροντίζοντας για την αποσιώπηση των σημαντικών και την υπερπροβολή των ασήμαντων ή και ψευδογεγονότων, που χρησιμεύουν στην συγκάλυψη των πραγματικών γεγονότων.
Τις τελευταίες ημέρες, ο μηχανισμός βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με βάση δύο μεγάλα θέματα.
Το πρώτο είναι το ζέον θέμα της απεργίας των ταξί.
Όχι μόνο δεν δίνεται η αναγκαία έμφαση και δεν ζητούνται με την αναγκαία αποφασιστικότητα οι εξηγήσεις για την υπαναχώρηση της κυβέρνησης μόνο και μόνο επειδή άλλαξε ο υπουργός, αλλά και καταβάλλεται προσπάθεια να στραφούν τα πυρά κατά των θυμάτων της εξαπάτησης.
Ο «αόρατος μηχανικός» κατόρθωσε να εξαφανίσει και το περίφημο (και απολύτως υπαρκτό) sms της τρόικας, που, με αφορμή τα τρομερά και καταστροφικά επεισόδια των τελευταίων είκοσι σχεδόν ημερών, διερωτάται τι συνέβη και αποκαλεί την αλλαγή στάσης εκ μέρους του κ. Ραγκούση «strange movement» - περίεργη κίνηση.
Δεν ήταν αρκετό αυτό για να ξεσηκωθεί θύελλα; Δεν έπρεπε να έχει γίνει σημαία για την αντιπολίτευση; Δεν έπρεπε ήδη τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης – και κυρίως ο υπουργός των Οικονομικών – να διερευνήσουν αυτήν την «περίεργη κίνηση»; Δεν έπρεπε να υπάρξει ομοβροντία ερωτήσεων στη Βουλή;
Τίποτε. Άκρα του τάφου σιωπή. Μερικές κουβέντες του αέρα μόνο – και μερικοί «γραφικοί» που επιμένουν να ζητούν απαντήσεις.
Προσέξτε τώρα. Στις 24 Ιουλίου, το «Βήμα της Κυριακής» είχε δημοσιεύσει συνέντευξη του προκατόχου του κ. Ραγκούση, Δ. Ρέππα, ο οποίος έλεγε σαφώς πως η μόνη πρόβλεψη του Προεδρικού Διατάγματος που δεν υιοθετήθηκε από τον κ. Ραγκούση, είναι αυτή που «ισχύει σε όλη την Ευρώπη» και «συνδέει τον αριθμό των αδειών με τον πληθυσμό μιας πόλης ή περιοχής».
Απαντούσε μάλιστα ο κ. Ρέππας και στο επιχείρημα του κ. Ραγκούση, σύμφωνα με το οποίο το επίμαχο προεδρικό διάταγμα δεν είχε συζητηθεί σε κανένα κυβερνητικό όργανο και επομένως ούτε είχε εγκριθεί, ούτε ο ίδιος ήταν υποχρεωμένος να το εφαρμόσει.
Όπως είπε ο κ. Ρέππας (επαναλαμβάνω, στις 24 Ιουλίου, στο «Βήμα της Κυριακής»), «δεν συζητούνται στο Υπουργικό Συμβούλιο οι κανονιστικές πράξεις. Είναι θέμα συναρμοδίων υπουργών των οποίων η υπογραφή έχει τεθεί στο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Αν είχε σταλεί το Προεδρικό Διάταγμα στο Συμβούλιο Επικρατείας, θα είχαμε ήδη τη γνωμοδότησή του. Και αν μεν κρινόταν αντισυνταγματικό τότε, με αυτό το δεδομένο, ο χώρος των ταξί δεν θα είχε κανέναν λόγο να στραφεί εναντίον της κυβέρνησης και να αντιδρά. Αν, πάλι, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ορθή από άποψη συνταγματικότητας τη ρύθμιση αυτή, θα έπρεπε να είναι μια πολιτική αποδεκτή προς εφαρμογή [..] Αυτό μπορεί να γίνει και τώρα. Ο αρμόδιος υπουργός όλα αυτά τα γνωρίζει και τα σταθμίζει».
Σαφές; Προφανώς. Έγινε καμιά φασαρία με αφορμή την ξεκάθαρη τοποθέτηση Ρέππα; Καμία.
Συνεχίζω – παρακολουθώντας τις κινήσεις του «αόρατου μηχανικού». Μια εβδομάδα μετά, στις 31 Ιουλίου, την προηγούμενη Κυριακή δηλαδή, πάλι το «Βήμα της Κυριακής», δημοσιοποίησε τις επιστολές που ο πρώην υφυπουργός Πέτρος Δούκας είχε στείλει στον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή – τέσσερις επιστολές μεταξύ του 2004 και του 2008 – δια των οποίων είτε διεκτραγωδούσε την κατάσταση, είτε προειδοποιούσε για τα επερχόμενα δεινά στην οικονομία.
Αν και οι επιστολές είναι γνωστές από καιρό, αν και ο κ. Δούκας έχει επανειλημμένα μιλήσει γι’ αυτές, αν και ο ίδιος έχει επανέλθει πολλές φορές με προτάσεις του για το τι πρέπει να γίνει τώρα, έγινε ο κακός χαμός.
Συγγνώμη, αλλά υπήρχε καμιά αμφιβολία ότι ο Καραμανλής γνώριζε την κατάσταση;
Ο ίδιος δεν την είχε περιγράψει στην ομιλία του και με τις εξαγγελίες του, προεκλογικά, στην ΔΕΘ;
Όλοι δεν γνωρίζουμε πως ο κ. Προβόπουλος είχε προεκλογικά ενημερώσει τόσο τον κ. Καραμανλή, όσο και τον κ. Παπανδρέου για την ζοφερή κατάσταση;
Δεν υπάρχουν ανάλογες δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων της ίδιας περιόδου;
Φυσικά, υπήρξαν καθυστερήσεις και απαράδεκτες δηλώσεις ενασχολούμενων με την οικονομία της χώρας – μέσα στην παγκόσμια κρίση του 2008 – σύμφωνα με τις οποίες η ελληνική οικονομία ήταν άτρωτη και θωρακισμένη – αυτή μόνη σε ολόκληρο τον κόσμο!
Φυσικά, δεν μάθαμε ποτέ τι έγινε και, ενώ τον Ιούνιο του 2007, βγήκαμε από την διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος, μετά υπήρξε μια τόσο ραγδαία κατάρρευση.
Φυσικά, δεν έχουμε ακόμη πληροφορηθεί τι συνέβη μεταξύ του 2007 και του 2009, με αποτέλεσμα τον απόλυτο εκτροχιασμό.
Φυσικά επικράτησε και τότε – όπως άλλωστε και σήμερα – η λογική της παρεοκρατίας και της χρησιμοποίησης σε καίριες θέσεις προσώπων που δεν ήξεραν ούτε τι είναι το ΑΕΠ!
Αλλά, πέστε μου, γιατί δόθηκε τώρα τόσο μεγάλη δημοσιότητα στις γνωστές επιστολές Δούκα;
Μήπως επειδή έχουν αρχίσει να ακούγονται φωνές που ζητούν να μάθουν τι ακριβώς έκανε η παρούσα κυβέρνηση και ο ίδιος ο πρωθυπουργός μεταξύ του Οκτωβρίου 2009 και του Μαρτίου 2010, οπότε τρέξαμε με ορμή προς το «ασφαλές καταφύγιο» του μηχανισμού στήριξης;
Εννοώ, μήπως όλα αυτά γίνονται για να καλυφθεί μια πρόσφατη ολιγωρία με μια παλαιότερη; Και για να εξυπηρετηθεί αυτός ο σκοπός χρησιμοποιήθηκαν οι επιστολές Δούκα, ως ξαναζεσταμένη σούπα;
Προς επίτευξη αυτού του προπαγανδιστικού σκοπού, αγνοούνται, βέβαια, και όλα τα στοιχεία που συνέθεταν το πολιτικό σκηνικό της εποχής.
Ήθελε η τότε κυβέρνηση να μεταρρυθμίσει το ασφαλιστικό; Ο κ. Παπανδρέου – μαζί με την ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ – ξεκινούσε να συγκεντρώνει υπογραφές για δημοψήφισμα.
Ήθελε η τότε κυβέρνηση να αναμορφώσει το καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών; Ξεσηκωνόταν θύελλα στη Βουλή, με κραυγές και διαμαρτυρίες.
Ήθελε η τότε κυβέρνηση να λάβει μέτρα; Μα τι λέτε τώρα. Αφού λεφτά υπήρχαν.
Στην εξάμηνη απραξία του κ. Παπανδρέου, αμέσως μετά την άνοδό του στην εξουσία, αναφέρθηκε με πρόσφατες συνεντεύξεις του ο πρώην υπουργός Προκόπης Παυλόπουλος, χαρακτηρίζοντας μάλιστα την λέξη «απραξία» ως «επιεικέστερη εκδοχή».
Παράλληλα, υπογράμμισε πως ο κ. Δούκας δεν μπορεί να είναι επιλεκτικώς αξιόπιστος, καθώς στις τέσσερις επιστολές περιλαμβάνεται και αυτή της 2οής Ιουλίου 2004, όπου διεκτραγωδεί τα χάλια της οικονομίας, αμέσως μετά την αποχώρηση της κυβέρνησης Σημίτη.
Αλλά πέρα από όλα αυτά – από όπου προκύπτει πως ευθύνες έχουν όλοι, καθώς και η Νέα Δημοκρατία δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει ούτε την προπαγάνδα, ούτε τα προβλήματα της οικονομίας – κάποιος θα πρέπει επιτέλους να μας απαντήσει:
Πώς είναι δυνατόν η ίδια εφημερίδα να δημοσιεύει σε δύο αλλεπάλληλες Κυριακές δύο εξίσου ενδιαφέροντα θέματα και έμφαση να δίνεται μόνο στο ένα;
Και μάλιστα να εξαφανίζεται αυτό που αφορά το καυτό παρόν και να υπερπροβάλλεται αυτό που αφορά το χιλιοειπωμένο παρελθόν;
Μάλλον θα πρέπει να ρωτήσουμε τον Ανατόλ Φρανς από το υπερπέραν…