Ο νόμος περί ευθύνης και το δίχτυ της ατιμωρησίας για τους πολιτικούς
H προνομιακή μεταχείριση που επιφυλάσσει το ποινικό μας δίκαιο για μέλη της κυβέρνησης (υπουργούς και υφυπουργούς) είναι -κατά κοινή ομολογία- το βασικότερο στήριγμα που εδράζεται η ατιμωρησία των πολιτικών.
Εδώ και χρόνια υποθέσεις, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί «σκάνδαλα» φτάνουν στη δικαιοσύνη, αλλά ουδέποτε έχει αποδοθεί ποινική ευθύνη σε πρώην υπουργό.
Παρά το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εισαγγελείς προσκρούοντας σε ενδεχόμενες υπουργικές ευθύνες στέλνουν τους φακέλους, χωρίς άλλη ενέργεια, στη Βουλή, όπως απαιτεί το Σύνταγμα, εν τούτοις οι ελεγχόμενοι υπουργοί μένουν πάντα στο απυρόβλητο.
Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί...
η γνωστή υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου για την οποία η μεν Βουλή κατέληξε σε ποινικές ευθύνες πρώην Υπουργών, η δε δικαιοσύνη δεν μπόρεσε να προχωρήσει τη διαδικασία σε βάρος τους, καθώς οι ευθύνες ήταν πλέον παραγεγραμμένες.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα πρέπει μέσα σε δύο κοινοβουλευτικές περιόδους ή σε κάθε περίπτωση πριν συμπληρωθούν πέντε χρόνια -ακόμα και για κακουργήματα- από τη τέλεση της πράξης η Βουλή ως μόνο αρμόδιο όργανο πρέπει να έχει κινήσει την ποινική διαδικασία σε βάρος των Υπουργών. Σε κάθε άλλη περίπτωση, αν έχουν παρέλθει οι προθεσμίες αυτές, οι ευθύνες των υπουργών και κατ’ επέκταση οι αξιώσεις της Πολιτείας για την τιμωρία του περνούν στη σφαίρα της παραγραφής.
Με τον τελευταίο νόμο το υπουργείο Δικαιοσύνης επιχείρησε να κάνει κάποιες αλλαγές, αλλά και πάλι στην πράξη δεν θεωρούνται αρκετές, καθώς το «φράγμα» της ατιμωρησίας είναι το ίδιο το Σύνταγμα. Επομένως απαιτείται Συνταγματική Αναθεώρηση που δεν μπορεί να γίνει προ του 2013.
Στο μεταξύ χρονικό διάστημα πληθαίνουν οι φωνές και από τον πολιτικό κόσμο, που - τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο- τάσσονται υπέρ της κατάργησης του νόμου περί ευθύνης υπουργών και υπέρ της εξομοίωσης πολιτικών και μη έναντι της δικαιοσύνης. Από την πλευρά τους οι δικαστές διακηρύσσουν σε όλους του τόνους ότι αν δεν αλλάξει ο νόμος εκείνοι δεν μπορούν να αποδώσουν δίκαιο, γιατί δεν έχουν αρμοδιότητα για την ψήφιση, αλλά μόνο για την εφαρμογή του νόμου.
Μπροστά στο κύμα των αγανακτισμένων πολιτών το υπουργείο Δικαιοσύνης, όπως εξήγγειλε πρόσφατα ο υπουργός Χάρης Καστανίδης, προωθεί νέο νομοθετικό πλαίσιο για δίκες εξπρές σχετικά με αδικήματα διαφθοράς που διαπράττουν υπουργοί και δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου που περί ευθύνης υπουργών.
Εδώ και χρόνια υποθέσεις, οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί «σκάνδαλα» φτάνουν στη δικαιοσύνη, αλλά ουδέποτε έχει αποδοθεί ποινική ευθύνη σε πρώην υπουργό.
Παρά το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εισαγγελείς προσκρούοντας σε ενδεχόμενες υπουργικές ευθύνες στέλνουν τους φακέλους, χωρίς άλλη ενέργεια, στη Βουλή, όπως απαιτεί το Σύνταγμα, εν τούτοις οι ελεγχόμενοι υπουργοί μένουν πάντα στο απυρόβλητο.
Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί...
η γνωστή υπόθεση της Μονής Βατοπεδίου για την οποία η μεν Βουλή κατέληξε σε ποινικές ευθύνες πρώην Υπουργών, η δε δικαιοσύνη δεν μπόρεσε να προχωρήσει τη διαδικασία σε βάρος τους, καθώς οι ευθύνες ήταν πλέον παραγεγραμμένες.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα πρέπει μέσα σε δύο κοινοβουλευτικές περιόδους ή σε κάθε περίπτωση πριν συμπληρωθούν πέντε χρόνια -ακόμα και για κακουργήματα- από τη τέλεση της πράξης η Βουλή ως μόνο αρμόδιο όργανο πρέπει να έχει κινήσει την ποινική διαδικασία σε βάρος των Υπουργών. Σε κάθε άλλη περίπτωση, αν έχουν παρέλθει οι προθεσμίες αυτές, οι ευθύνες των υπουργών και κατ’ επέκταση οι αξιώσεις της Πολιτείας για την τιμωρία του περνούν στη σφαίρα της παραγραφής.
Με τον τελευταίο νόμο το υπουργείο Δικαιοσύνης επιχείρησε να κάνει κάποιες αλλαγές, αλλά και πάλι στην πράξη δεν θεωρούνται αρκετές, καθώς το «φράγμα» της ατιμωρησίας είναι το ίδιο το Σύνταγμα. Επομένως απαιτείται Συνταγματική Αναθεώρηση που δεν μπορεί να γίνει προ του 2013.
Στο μεταξύ χρονικό διάστημα πληθαίνουν οι φωνές και από τον πολιτικό κόσμο, που - τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο- τάσσονται υπέρ της κατάργησης του νόμου περί ευθύνης υπουργών και υπέρ της εξομοίωσης πολιτικών και μη έναντι της δικαιοσύνης. Από την πλευρά τους οι δικαστές διακηρύσσουν σε όλους του τόνους ότι αν δεν αλλάξει ο νόμος εκείνοι δεν μπορούν να αποδώσουν δίκαιο, γιατί δεν έχουν αρμοδιότητα για την ψήφιση, αλλά μόνο για την εφαρμογή του νόμου.
Μπροστά στο κύμα των αγανακτισμένων πολιτών το υπουργείο Δικαιοσύνης, όπως εξήγγειλε πρόσφατα ο υπουργός Χάρης Καστανίδης, προωθεί νέο νομοθετικό πλαίσιο για δίκες εξπρές σχετικά με αδικήματα διαφθοράς που διαπράττουν υπουργοί και δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου που περί ευθύνης υπουργών.
