Στην συνέχεια όμως και ενώ με ενδιαφέρον περιμέναμε να ακούσουμε για την «βαθειά τομή» που θα μας οδηγούσε στην πολυπόθητη «στέρεη γενική παιδεία», μετά από (ακριβώς) 30 χρόνια «σχολείου – καφενείου», η κυρία υπουργός παρέθεσε ένα ποταμό από νούμερα, ξενερώνοντάς μας εντελώς! Τόσοι είναι οι μαθητές, τόσοι οι καθηγητές, τόσοι έχουν μεταπτυχιακό, τόση είναι η αναλογία «Α», τόσο η αναλογία «Β» κλπ κλπ....
Για άλλη μια φορά ένα ζήτημα εξόχως ποιοτικό, περιγράφεται με αγοραίους, τεχνικούς και κυρίως ποσοτικούς όρους! Ούτε λέξη για το πραγματικό περιεχόμενο αυτής της «αναβαθμισμένης» προσέγγισης! Θα πει κανείς βέβαια ότι η υπουργός έχει ένα γενικό οργανωτικό ρόλο και αυτά τα επί μέρους ζητήματα όπως και οι λεπτομέρειές τους είναι έργο των ειδικών. Δυστυχώς έτσι είναι και να γιατί:
Ο φορέας που είναι επιφορτισμένος να εξειδικεύει και να χαράζει την γραμμή για το περιεχόμενο και την προσέγγιση στα διάφορα μαθήματα, είναι το ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ του Υπ. Παιδείας. Ας δούμε λοιπόν τι γίνεται εκεί. Φυσικά δεν είναι δυνατόν να αναφερθούμε σε όλα τα μαθήματα, ας πάρουμε όμως για παράδειγμα το μάθημα της πολύπαθης Ιστορίας στις τάξεις του Γυμνασίου. Στο site του Παιδ. Ινστιτούτου http://www.pi-schools.gr/ υπάρχει δημοσιευμένο το κείμενο “Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ”, που περιγράφει το σκεπτικό και τις καταστατικές αρχές της διδασκαλίας της Ιστορίας. Το υπογράφουν καμιά δεκαπενταριά καθ. Παν/μίου, διδάκτορες και εκπαιδευτικοί.
Επί της αρχής φαίνεται να υπάρχει συγκεκριμένος προσανατολισμός και στόχος. Π.χ. είναι ορθό ότι, σύμφωνα με το κείμενο, το ενδιαφέρον πρέπει να εστιαστεί στην “αμοιβαία σχέση μεταξύ των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πνευματικών συνθηκών και μεταβολών“. Στην συνέχεια όμως προτείνεται η κατάργηση της «βιογραφικής εξιστόρησης των γεγονότων, που παλαιότερα επικρατούσε ως τρόπος ομαδοποίησης» (sic). Η θέση αυτή ενισχύεται και με περαιτέρω επιχειρηματολογία, που, για να μην τα πολυλογούμε, καταλήγει στην πλήρη απαλλαγή της ιστορίας από τον αφηγηματικό της χαρακτήρα.
Αυτό, στην πράξη, έχει σαν αποτέλεσμα την αποδόμηση του υλικού και την μετατροπή του σε ψηφιδωτό πληροφορίας, με μοναδική δυνατότητα αφομοίωσής του την αποστήθιση. Προσωπικά, πιστεύω πως η φανατική δαιμονοποίηση της αποστήθισης από κάποιους αποτελεί υπερβολή, αφού σαν άσκηση -έστω- διανοητικής πειθαρχίας μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα. Όμως για να λειτουργήσει έτσι επιβάλλεται να βασίζεται σε ένα συνεκτικό πλέγμα αρχής, μέσης και τέλους, κάτι που λείπει από την εντελώς μηχανιστική και άψυχη παράθεση πληροφοριών του διακρίνει όλα τα βιβλία Ιστορίας του Γυμνασίου.
Τα κεφάλαια των βιβλίων μπορούν να αναγνωστούν σαν ανάγνωσμα μηδενικού πραγματικού ενδιαφέροντος. “Στις Κυκλάδες άσκησαν επιρροή οι Μυκηναίοι”. Έτσι. Στο ξεκάρφωτο. ΤΙ σκ@@ ήταν οι Μυκηναίοι? ΤΙ επιρροή ήταν αυτή που άσκησαν?ΤΙ μας νοιάζει αν την άσκησαν στο κάτω κάτω? Τα ίδια και για τους “Κρήτες” που διαδέχθηκαν τους “Μυκηναίους”… Τα κεφάλαια αποτελούν ένα αφασικό συνονθύλευμα ανούσιας, χύμα πληροφορίας, προκαλώντας τον «καλό» μαθητή να εφαρμόσει μεθόδους μελέτης ανάλογες με αυτές που χρησιμοποιούσαμε κάποτε για να μάθουμε τις δασυνόμενες λέξεις. Είναι τρόπος αυτός να μάθει κανείς ιστορία?
Αλλά ακόμη και αν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο είναι ανένδοτο στην επιλογή και την δόμηση του υλικού του, τουλάχιστον αυτό θα έπρεπε να καταγραφεί από στελέχη με δεδομένη συγγραφική ικανότητα και δεξιοτεχνία. Όμως δεν υπάρχει ίχνος ταλέντου και δημιουργικής προσέγγισης στον τρόπο παράθεσης των δεδομένων. (Και γιατί άραγε μου έρχεται συνεχώς στο μυαλό η λέξη “δεδομένα” – ή data – όταν αναφέρομαι στο υλικό των βιβλίων της ιστορίας??). Για αυτές τις ηλικίες θα έπρεπε να εφευρεθεί, ακόμη και αν δεν υπήρχε, ένα αφηγηματικό πρόσχημα, για να αποτελέσει τον “καμβά” πάνω στον οποίο να κεντηθούν οι λεπτομέρειες των πληροφοριών που οι αρμόδιοι αποφάσισαν ότι πρέπει να αφομοιωθούν από τους μαθητές.
Τα βιβλία Ιστορίας του Γυμνασίου πάσχουν από μια βαριάς μορφής εσωτερική αντίφαση: Τίτλος “Ιστορία” και περιεχόμενο “Τράπεζα Πληροφοριών”, καταλήγοντας έτσι να καταργούν το ίδιο το γνωστικό αντικείμενο, αφού τελικά σχεδόν κανένας δεν θυμάται τίποτα μετά τις εξετάσεις.
Αλλά ας δούμε και τα Αρχαία, όπως εισάγονται σήμερα από την Α’ Γυμνασίου, αποτελώντας ευθεία μεταφορά του καψονιού από τον στρατό. Έμαθα Αρχαία στο Γυμνάσιο. Στην Α’ Γυμνασίου ξεκίνησα με ένα αναγνωστικό που περιλάμβανε κείμενα όπως “Πιστεύω τω φίλω“. Στις μέρες μας και μιλώντας για την ίδια τάξη (Α’ Γυμνασίου) προσπαθούσα να εξηγήσω στην κόρη μου τον σχηματισμό παρακειμένου του “περιγράφω” πάνω σε μηδενικό υπόβαθρο βαθμιαίας, προοδευτικής εξοικείωσης. “Περιγέγραφκα” είναι, όπως και «πέπαυκα» του «παύω» και το παιδάκι νόμιζε ότι πρόκειται για άλλη γλώσσα! ΠΟΙΟΣ τα έχει σκεφτεί αυτά? Και έχει διδάξει ποτέ άραγε?
Εκτός αν ο πραγματικός στόχος είναι να μισήσει ο μαθητής το μάθημα. Αν είναι έτσι, ΟΚ, μια χαρά πάμε! Πάμε όμως? Και μήπως εκεί ακριβώς θα πρέπει να αναζητηθούν πολλές σκοπιμότητες, πολύς σχεδιασμός, πολύ Project Planning για να κατασκευαστούν οι μ@@@κες του μέλλοντος? Μετά το «σχολείο – καφενείο», το «σχολείο – γραμμή παραγωγής»? Από αυτή την άποψη σίγουρα πρόκειται για αναβάθμιση…
papaioannou
