 |
Αν στα λεξικά για κάθε λήμμα υπήρχε και μια φωτογραφία, στο λήμμα «σεμνότητα» θα έπρεπε να εμφανίζεται η φωτογραφία του συγγραφέα Κώστα Μουρσελά.
Η πρώτη μου επαφή μαζί του…
Αν στα λεξικά για κάθε λήμμα υπήρχε και μια φωτογραφία, στο λήμμα «σεμνότητα» θα έπρεπε να εμφανίζεται η φωτογραφία του συγγραφέα Κώστα Μουρσελά.
Η πρώτη μου επαφή μαζί του ήταν βεβαίως μέσα από τα έργα του.
Κατ’ αρχήν με το εμβληματικό «Εκείνος κι Εκείνος» και τους ανεπανάληπτους Διαμαντόπουλο και Μιχαλακόπουλο στους ρόλους του Λουκά και του Σόλωνα, που ξεγλίστρησε από τη χουντική λογοκρισία και παιζόταν στην τηλεόραση εκείνη τη μαύρη περίοδο.
Μετά με τα θεατρικά του έργα «Άνθρωποι και άλογα» και «Η κυρία δεν πενθεί» στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, το «Ω τι κόσμος μπαμπά» στο Θέατρο Σάτιρας και πολλά ακόμη, έως την πεζογραφία του, με κορυφαίο το μυθιστόρημα «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά».
Του ζητήσαμε την άδεια. Δέχτηκε με χαρά. Αλλά, ω της σεμνότητας, μας είπε: «Είσαστε σίγουροι, βρε παιδιά, πως θέλετε να το ανεβάσετε; Μήπως χάσετε τα λεφτά σας; Λέει κάτι σήμερα;».
Ο Μουρσελάς ήξερε ότι έχει να πει πολλά ο λόγος του και τότε και στο μέλλον, όπως και την εποχή της δικτατορίας. Γιατί ο Μουρσελάς δεν έγραψε επικαιρικά. Έκανε κείμενα βγαλμένα από τα σπλάχνα της Ιστορίας και της ανθρώπινης ύπαρξης και ως εκ τούτου επίκαιρα για κάθε εποχή. Θα θυμάμαι πάντα την ευγενική του αγανάκτηση για τις τρέχουσες εξελίξεις στη χώρα μας εκείνη την πρώτη περίοδο των Μνημονίων και του τρόπου που αντιμετώπιζαν τον ελληνικό λαό οι τότε κυβερνώντες.
Μιλώντας με τους Α. Φωστιέρη και Θ. Νιάρχο για το περιοδικό «Λέξη» το 1993, ο παλιός ΕΠΟΝίτης Κώστας Μουρσελάς, που ακολούθησε όλη τη διαδρομή της ηττημένης στον Εμφύλιο Αριστεράς, δηλώνει: «Πάει καιρός που έπαψα να κρίνω πολιτικά συστήματα, ιδεολογίες, κοινωνικές πραγματικότητες. Όλα αυτά μπορεί να επηρέασαν ζωές, συνειδήσεις, ψυχολογίες, να διαμόρφωσαν ανθρώπους, να γέννησαν το έγκλημα, την προδοσία, φιλοδοξίες, τραμπούκους και ήρωες, και μάρτυρες και αγίους, μπορεί από αυτό το πάνθεον να προέρχονται και οι σημερινοί δυνάστες μας ή και κάποιες ελπίδες μας, όμως εγώ γράφοντας δεν θέλω να γράψω Ιστορία, να ερμηνεύσω την Ιστορία, δεν θέλω να απολογηθώ, δεν θέλω να καταγράψω την πορεία του τόπου μου, τουλάχιστον δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου όταν έγραφα τα ‘Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά’. Απλώς ήθελα να εκθέσω τον άνθρωπο πριν απ’ όλα, να φτάσω στον πυρήνα της ύπαρξής του».
Χωρίς πομπώδεις εκφράσεις προθέσεων, ξορκίζοντας την παραταξιακή λογοτεχνία, εν τέλει ο Μουρσελάς μας παραδίδει μια δυνατή και προικισμένη αισθητικά εκδοχή της Ιστορίας, αναδεικνύοντας τον βαθύ πυρήνα των πραγμάτων. Μας δίνει την αληθινή εκδοχή της Ιστορίας του τόπου και των ανθρώπων του, με ειλικρίνεια και απόλυτη εντιμότητα. Στο επίκεντρο του έργου του είναι ο άνθρωπος απέναντι στα δεινά της εποχής του και αυτό είναι βαθιά προοδευτικό. Αλλά ήταν, όπως είπαμε, αρκετά σεμνός, ώστε να ομολογήσει και στον εαυτό του τον ίδιο πως ερμήνευε τελικά την Ιστορία, δίνοντας σήματα ελπιδοφόρας πορείας.
Εν τέλει ανεβάσαμε το «Εκείνος κι Εκείνος». Στους ρόλους ο γράφων και ο Τάσος Χαλκιάς. Σκηνοθέτης ο Γιάννης Καραχισαρίδης και σκηνογράφος – ενδυματολόγος ο Αντώνης Χαλκιάς. Ειλικρινά κανένας άλλος ρόλος δεν μου ζήτησε τόσα πολλά. Πρώτη φορά ήμουν στο απόλυτο σκοτάδι ως προς την έκβαση του αποτελέσματος. Ο θεατρικός λόγος του Μουρσελά δεν μοιάζει με κανέναν άλλο. Είναι απόλυτα προσωπικός και υπέροχα γοητευτικός.
Η βραδιά της πρεμιέρας με παρόντες ανάμεσα στο κοινό τους Κώστα Μουρσελά και Γιώργο Μιχαλακόπουλο (ο Βασίλης Διαμαντόπουλος είχε «φύγει»), αλλά και τον σημερινό πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ήταν από τις ωραιότερες στιγμές που έχω ζήσει αυτά τα σαράντα χρόνια στο θέατρο. Η απήχηση έργου και παράστασης ήταν συγκλονιστική εμπειρία.
Στην ίδια συζήτηση που προανέφερα, ο συγγραφέας καταλήγει: «… Παντού και πάντα θα παλεύει το καλό με το κακό».
Σε αυτήν τη διαπάλη ο Κώστας Μουρσελάς, στρατευμένος πάντα με το μέρος του καλού, έως το 2017 που «έφυγε», έδωσε τις δικές του σπουδαίες μάχες. Και ακόμα μας άφησε πνευματικά εφόδια να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για το καλό, με τα έργα του, τις σκέψεις του, την υποδειγματική του στάση ζωής.
* Μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Περιφέρειας Αττικής
