Πόσο πιθανή είναι μία στρατιωτική σύγκρουση στην ανατολική Μεσόγειο και συγκεκριμένα την κυπριακή ΑΟΖ εντός του 2018 για τους υδρογονάνθρακες; Για κάποιους είναι πολύ πιθανή ένα «θερμό επεισόδιο» το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σε κρίση για ορισμένους άλλους ωστόσο όπου υπάρχουν πετρελαϊκές εταιρείες κολοσσοί όπως είναι η Total, η Exxonmobil και η ENI είναι πολύ δύσκολο, γιατί απλά αυτές οι εταιρείες εξυπηρετούν πολύ μεγάλα συμφέροντα και από πίσω τους έχουν… Στρατούς ολόκληρους.
Είναι προφανές πώς στην Αθήνα και στην Λευκωσία υπάρχει ανησυχία για μία
«θερμή αντίδραση της Τουρκίας στις έρευνες και στις γεωτρήσεις που γίνονται στην κυπριακή ΑΟΖ και προετοιμάζονται νότια της Κρήτης και στο Ιόνιο. Ο Ρ.Τ. Ερντογάν διαπιστώνει ημέρα με την ημέρα πώς ο άξονας Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ, αλλά και Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος ενισχύεται ολοένα και περισσότερο με τις ευλογίες των ΗΠΑ και όσο αυτό συμβαίνει η θέση της Τουρκίας αποδυναμώνεται στην περιοχή.
Η Άγκυρα εκτιμά πώς αν συνεχιστεί αυτό το μομέντουμ θα βρεθεί προ τετελεσμένων γεγονότων. Τι κάνει λοιπόν; Εκτός του να προκαλεί αγόρασε γεωτρύπανο από την Νορβηγία και ετοιμάζεται να το βγάλει στην κυπριακή ΑΟΖ προκειμένου να διεξάγει και αυτή με τη σειρά της έρευνες, δείχνοντας πώς έχει και αυτή δικαιώματα και διεκδικεί μερίδιο από τους υδρογονάνθρακες της κυπριακής ΑΟΖ και του Αιγαίου.
Το πόσο πιθανό είναι αυτός ο «τσαμπουκάς» της Τουρκίας να οδηγήσει σε κρίση και πολεμική σύρραξη μένει να το δούμε. Είναι γεγονός πώς στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ και γύρω από τα γεωτρύπανα υπάρχουν περίπου 40 πλοία από χώρες που υποστηρίζουν το δικαίωμα της Λευκωσίας στις έρευνες. Από την άλλη και οι Τούρκοι διατηρούν στην περιοχή ισχυρή ναυτική δύναμη. Έχουν τουλάχιστον έξι πολεμικά πλοία και τέσσερα υποβρύχια, τα οποία κινούνται κοντά στο οικόπεδο 6. Εκεί όπου θέλει να σύρει και το δικό της γεωτρύπανο.
Για τον αρθρογράφο του almonitor.com Metin Gurcan η πρώτη σοβαρή σύγκρουση στον πλανήτη για το 2018 μπορεί να ΄ναι στη «γειτονιά μας», στην ανατολική Μεσόγειο με επίκεντρο την Κύπρο. Γράφει λοιπόν:
«Στην ανατολική Μεσόγειος αναμένεται να εκδηλωθεί η πρώτη σύγκρουση του 2018, καθώς οι εξελίξεις στα τέλη του 2017 σηματοδοτούν την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και του μπλοκ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου. Οι διαφορές σχετικά με το φυσικό αέριο και τα πρόσφατα ανακαλυφθέντα αποθέματα υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο είναι η αιτία.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η ελπίδα ήταν ότι αυτά τα αποθέματα υδρογονανθράκων θα προσφέρουν μια πραγματική ευκαιρία για ειρηνική διευθέτηση της κυπριακής σύγκρουσης. Αλλά αυτές οι αισιόδοξες προβλέψεις εξαφανίστηκαν με τους Τούρκους και τους Ελληνοκύπριους να επιταχύνουν μονομερώς τις επιχειρήσεις εξερεύνησης και γεώτρησης.
Το 2004, η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε δηλώσει ότι οι Ελληνοκύπριοι αποτελούν τη μοναδική οντότητα που εκπροσωπεί τη νήσο της Κύπρου και την αποδέχτηκαν ως μέλος της ΕΕ. Θεωρώντας ότι ενισχύθηκαν μετά την απόφαση της ΕΕ, οι Ελληνοκύπριοι άσκησαν το δικαίωμα έρευνας φυσικών πόρων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) γύρω από την Κύπρο.
Ωστόσο, η Τουρκία επιμένει ότι η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση στη Λευκωσία δεν μπορεί μονομερώς να «εγκρίνει νόμους σχετικά με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων για όλο το νησί», καθώς δεν αντιπροσωπεύει τους Τουρκοκύπριους. Επίσης, υπάρχει μια χωριστή αμφισβητούμενη ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας στην ανατολική Μεσόγειο – ένα άλλο σημείο έντασης.
Η Άγκυρα αντέδρασε έντονα στις προσπάθειες των Ελληνοκυπρίων για γεώτρηση φυσικού αερίου τον Ιούλιο. Ο τουρκικός στρατός απέστειλε φρεγάτα στην ανατολική Μεσόγειο για να «παρακολουθήσει ένα πλοίο γεώτρησης το οποίο πιστεύεται ότι έχει αρχίσει να ψάχνει για πετρέλαιο και φυσικό αέριο από την εθνικά διαιρεμένη Κύπρο παρά τις αντιρρήσεις της Τουρκίας», ανέφερε το Associated Press.
Στις 20 Νοεμβρίου, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Abdel Fattah al-Sisi συμμετείχε σε τριμερή συνάντηση στη Λευκωσία για να συζητήσει τους πόρους υδρογονανθράκων στην περιοχή. Εκτός από τον πρόεδρο της Αιγύπτου, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας συμμετείχε επίσης στη συνάντηση, την οποία φιλοξένησε ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης. Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, από την άλλη πλευρά, δήλωσε ότι το αποτέλεσμα της τριμερούς συνάντησης είναι «άκυρο».
Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις της Τουρκίας, το Saipem 12000 πραγματοποίησε δραστηριότητες έρευνας και γεώτρησης εξ ονόματος των γαλλικών εταιρειών TOTAL και της ιταλικής εταιρείας ENI στην περιοχή Calypso μεταξύ της 1ης Μαρτίου και της 26ης Δεκεμβρίου, σύμφωνα με συμφωνία που επιτεύχθηκε κατά την τριμερή σύνοδο κορυφής.
Επιπλέον, η Ιταλία, η Ελλάδα, οι Ελληνοκύπριοι και το Ισραήλ είχαν ήδη συμφωνήσει για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου από πρόσφατα ανακαλυφθέντα πεδία. Το έργο – που ονομάζεται “East-Med” – θα κοστίσει περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Ένας αγωγός μήκους άνω των 2.000 χιλιομέτρων (1.243 μιλίων) θα διοχετεύσει υπεράκτια αποθέματα σε Ελλάδα και Ιταλία.
Το έργο East-Med θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια προσπάθεια να διαμορφωθεί μια περιφερειακή συμμαχία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Ελλάδας για να αντιμετωπίσει την Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο. Οι Ελληνοκύπριοι και η Ελλάδα υπέγραψαν επίσης μια ξεχωριστή συμφωνία με το Ισραήλ για τη διοχέτευση αποθεμάτων φυσικού αερίου στη λεκάνη της Μεσογείου μέσω ενός υποθαλάσσιου αγωγού.
Η συμμετοχή της Ιταλίας σε αυτό το έργο δεν ήταν έκπληξη, καθώς η Ιταλία έχει ήδη διερευνήσει το φυσικό αέριο στη Μεσόγειο για λογαριασμό των Ελλήνων. Ο υποθαλάσσιος αγωγός αναμένεται να διοχετεύσει φυσικό αέριο από τη λεκάνη Leviathan του Ισραήλ και το 12ο οικόπεδο της Ελλάδας – που ονομάζεται επίσης Αφροδίτη – στην Κρήτη και στη συνέχεια στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας.
Στις 5 Δεκεμβρίου, οι υπουργοί ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ και ο ιταλός πρεσβευτής στην ελληνοκυπριακή πλευρά υπέγραψαν συμφωνία στη Λευκωσία για την κατασκευή του αγωγού . Η συμμετοχή εκπροσώπων της ΕΕ στην τελετή έδειξε την υποστήριξη των Βρυξελλών για το έργο.
Το 2017, οι Ελληνοκύπριοι, το Ισραήλ και η Ελλάδα διεξήγαγαν τρεις κοινές ασκήσεις τον Μάρτιο, τον Ιούνιο και τον Νοέμβριο. Στις αρχές Νοεμβρίου του 2017, η Ελλάδα και η Αίγυπτος πραγματοποίησαν την πρώτη τους ναυτική άσκηση για πρώτη φορά σε αρκετό διάστημα.
Σε απάντηση, η Άγκυρα ξεκίνησε τις δικές της κινήσεις και εξέδωσε navtex για να δεσμεύσει μια περιοχή για στρατιωτικές ασκήσεις. Η περιοχή καλύπτει το αμφισβητούμενο έκτο, έβδομο, όγδοο και ένατο μπλοκ που οι Ελληνοκύπριοι είχαν δηλώσει ως ΑΟΖ τους. Η δήλωση της Άγκυρας ήρθε σε μια εποχή που το Saipem 12000 έφτανε στη Μεσόγειο.
Επίσης, ο τουρκικός στρατός έχει διατηρήσει μερικές από τις δυνάμεις του στην ανατολική Μεσόγειο μετά την άσκηση , η οποία διεξήχθη στις 7-16 Νοεμβρίου. Οι φρεγάτες TCG Gediz και TCG Barbaros του τουρκικού ναυτικού και τα πλοία TCG Kalkan, TCG Mizrak, TCG Bora και TCG Meltem και τέσσερα υποβρύχια βρίσκονται ακόμα στο έκτο μπλοκ.
Το 2018, η Τουρκία θα έχει το πρώτο ολοκαίνουργιο γεωτρύπανο, το Deepsea Metro II. Σύμφωνα με τα στοιχεία πλοήγησης, το πλοίο έφυγε από το λιμάνι Hoylandsbygda της Νορβηγίας πριν από περίπου δύο εβδομάδες και αναμένεται να φτάσει στην Τουρκία στις 31 Δεκεμβρίου. Το κρίσιμο ερώτημα είναι τώρα κατά πόσον το τουρκικό ναυτικό θα παρέχει στρατιωτικές συνοδείες για το νέο πλοίο γεώτρησης.
Εάν το Deepsea Metro II πρόκειται να συνοδευεί από τουρκικό ναυτικό στόλο, ενώ πλέει στο έκτο μπλοκ, τότε η υπόθεση θα “ζεσταθεί”. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση της Λευκωσίας ανακοίνωσε επίσης ότι οι εργασίες γεώτρησης στην ΑΟΖ της θα ξεκινήσουν την 30η Δεκεμβρίου και ότι το Saipem 12000 θα συμμετάσχει στις επιχειρήσεις.Τώρα το ερώτημα είναι εάν το τουρκικό Deepsea Metro II ,το Saipem 12000 και οι ναυτικοί στόλοι που τα συνοδεύουν θα αντιμετωπίσουν ο ένας τον άλλο στο αμφισβητούμενο έκτο μπλοκ.
Θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι εγχώριες εξελίξεις στις σχετικές χώρες όταν προσπαθούμε να μετρήσουμε την έκταση μιας πιθανής κρίσης. Μια πιθανή κρίση υδρογονανθράκων είναι ένα εξαιρετικό εγχώριο πολιτικό ζήτημα που όλες οι κυβερνήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να εδραιώσουν την εθνικιστική βάση στήριξης τους.
Συνολικά – και σε σύγκριση με το 2017 – κάποιος θα μπορεί να παρακολουθήσει περισσότερες σκηνές έντασης στην ανατολική Μεσόγειο το 2018. Ο μόνος που θα μπορούσε να μεσολαβήσει μεταξύ Άγκυρας και Λευκωσίας δεν είναι η Ουάσιγκτον, αλλά η Μόσχα, το νέο λαμπερό αστέρι της Μέσης Ανατολής».