Πόσο σημαντική είναι η θρησκεία στη ζωή των ορθόδοξων χριστιανών; Οι ορθόδοξοι πιστοί διατηρούν θρησκευτικές εικόνες κατ’ οίκον; Τάσσονται υπέρ του γάμου των ιερέων ή αντιτίθενται; Οι γυναίκες, κατά την άποψή τους, έχουν δικαίωμα στην ιεροσύνη;
Συμφωνούν στην ένωση της Ρωμαιοκαθολικής με την Ορθόδοξη Εκκλησία;
Απαντήσεις στα εν λόγω ερωτήματα επιχειρεί να δώσει έρευνα της κοινής γνώμης για την Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη στον 21ο αι., η οποία δημοσιεύτηκε στις 8 Νοεμβρίου στην ιστοσελίδα της Pew Research Center, PEW, (κέντρο έρευνας), με έδρα την Ουάσιγκτον. Επιπλέον, μέσω της έρευνας, αναλύονται οι θρησκευτικές αλλαγές και η σημασία τους στις παγκόσμιες κοινωνίες.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν, οι Έλληνες σε ποσοστό 59% δήλωσαν ότι η θρησκεία είναι πολύ σημαντική για τη ζωή τους. Η Ελλάδα καταγράφει το μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και είναι παγκοσμίως δεύτερη μετά την Αιθιοπία, όπου ο ορθόδοξος χριστιανικός πληθυσμός έχει αυξηθεί πολύ ταχύτερα από ό,τι στην Ευρώπη τα τελευταία 100 χρόνια.
Σχεδόν όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Αιθιοπίας δηλώνουν ότι η θρησκεία είναι πολύ σημαντική γι’ αυτούς. Την ίδια ώρα, η από αιώνες αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία Tewahedo έχει περίπου 36 εκατομμύρια πιστούς, σχεδόν το 14% του συνολικού ορθόδοξου πληθυσμού του κόσμου.
Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Αρμενία με 53% και στην τέταρτη, οι ορθόδοξοι της Αμερικής με 52%. Οι ορθόδοξοι χριστιανοί στις ΗΠΑ, που αποτελούν περίπου το 0,5% του συνολικού πληθυσμού, εμφανίζουν μέτρια επίπεδα θρησκευτικής ευλάβειας, χαμηλότερα από ό,τι στην Αιθιοπία, αλλά υψηλότερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Στους ορθόδοξους χριστιανούς στην πρώην Σοβιετική Ένωση καταγράφονται γενικά τα χαμηλότερα επίπεδα ευλάβειας ανάμεσα στους πιστούς, ίσως αντανακλώντας την κληρονομιά της σοβιετικής καταστολής της θρησκείας.
Στη Ρωσία, για παράδειγμα, μόλις το 6% των ενήλικων ορθόδοξων χριστιανών λέει ότι πηγαίνει στην εκκλησία τουλάχιστον εβδομαδιαίως, το 15% ότι η θρησκεία είναι πολύ σημαντική στη ζωή τους και το 18% ότι προσεύχεται καθημερινά. ‘
Αλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες εμφανίζουν παρόμοια χαμηλά επίπεδα θρησκευτικής ευλάβειας. Ωστόσο, όλες μαζί αυτές οι χώρες φιλοξενούν την πλειονότητα των ορθόδοξων χριστιανών του κόσμου.
Οι ορθόδοξοι χριστιανοί που ζουν στην Ευρώπη, εκτός των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, συγκριτικά παρουσιάζουν κάπως υψηλότερα επίπεδα θρησκευτικής ευλάβειας, αλλά εξακολουθούν να είναι πολύ λιγότερο ευλαβείς από την ορθόδοξη κοινότητα της Αιθιοπίας.
Η λατρεία των θρησκευτικών εικόνων, καθολική πρακτική μεταξύ των ορθοδόξων
Σε ό,τι αφορά τις απαντήσεις στο ερώτημα αν οι ορθόδοξοι πιστοί διατηρούν θρησκευτικές εικόνες κατ’ οίκον, καταδεικνύεται ότι η λατρεία των θρησκευτικών εικόνων αποτελεί σχεδόν καθολική πρακτική μεταξύ των ορθοδόξων, σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι λένε ότι κρατούν εικόνες ή άλλα ιερά σύμβολα στα σπίτια τους. Στην πραγματικότητα, η απόκτηση εικόνων είναι από τους λίγους δείκτες θρησκευτικότητας στους οποίους οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ξεπερνούν τους ορθόδοξους Αιθίοπες σε έρευνες. ‘
Αξιο λόγου είναι ότι σε 14 χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και σε άλλες στην Ευρώπη με μεγάλους ορθόδοξους πληθυσμούς, το ποσοστό των ορθοδόξων που λένε ότι έχουν εικόνες στο σπίτι είναι 90%, ενώ στην Αιθιοπία το ποσοστό είναι 73%. Ειδικότερα, το 95% των ορθοδόξων Ελλήνων έχει εικόνες στο σπίτι του, με τους Μολδαβούς να κρατούν τα σκήπτρα στη σχετική κατάταξη σε ποσοστό 97%.
Αν και ποικίλλουν ευρέως στα επίπεδα θρησκευτικής ευλάβειας, οι ορθόδοξοι χριστιανοί σε όλο τον κόσμο αποδέχονται τις εκκλησιαστικές πολιτικές και διδασκαλίες. Η πλειοψηφία των ορθοδόξων σε κάθε χώρα που ερωτήθηκε απάντησε ότι είναι υπέρ της τρέχουσας πρακτικής της Εκκλησίας τους, να επιτρέπει στους παντρεμένους άνδρες να γίνουν ιερείς, σε αντίθεση με τη γενική απαίτηση της Καθολικής Εκκλησίας περί αγαμίας για τους ιερείς. Ομοίως, οι περισσότεροι υποστηρίζουν τη στάση της Εκκλησίας στην αναγνώριση του διαζυγίου, η οποία επίσης διαφέρει από τη θέση των καθολικών. Αντιτίθενται, όμως, εν πολλοίς στην ιδέα η Εκκλησία να τελεί γάμους ομοφυλοφίλων.
Οι ορθόδοξοι χριστιανοί αντιτίθενται στη χειροτονία των γυναικών
Οι ορθόδοξοι χριστιανοί διάκεινται, επίσης, ευρέως ευνοϊκά σε ορισμένες εκκλησιαστικές θέσεις που ευθυγραμμίζονται με εκείνες της Καθολικής Εκκλησίας, όπως η απαγόρευση της χειροτονίας των γυναικών. Το 58% τάσσεται υπέρ της απαγόρευσης της Εκκλησίας, ενώ το 38% κατά. Στην πραγματικότητα, φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερη συμφωνία με αυτή τη θέση στην Ορθοδοξία παρά στο εσωτερικό του Καθολικισμού, στον οποίο σε ορισμένες περιοχές η πλειοψηφία υποστηρίζει ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι σε θέση να γίνουν ιερείς.
Αναφορικά με την ένωση των δύο Εκκλησιών, Ρωμαιοκαθολικής και Ορθόδοξης, εμφανίζονται χλιαροί και υποστηρίζουν τις βασικές πολιτικές της Εκκλησίας. Στην Ελλάδα το 35% τίθεται υπέρ, ενώ η Ρωσία παρουσιάζει το χαμηλότερο επίπεδο υποστήριξης με 17%. Μόνο σε μία χώρα, τη Ρουμανία, το 62% εκφράζει την υποστήριξή του για την επανένωση των Εκκλησιών. Συνολικά, οι ορθόδοξοι χριστιανοί βλέπουν κοινό έδαφος μεταξύ της πίστης τους και του Καθολικισμού.
Όταν ρωτήθηκαν αν η Ορθοδοξία και ο Ρωμαιοκαθολικισμός «έχουν πολλά κοινά» ή «είναι πολύ διαφορετικά», οι περισσότεροι στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη απάντησαν ότι οι δύο πίστες έχουν πολλά κοινά. Από την πλευρά τους, οι καθολικοί στην περιοχή τείνουν, επίσης, να βλέπουν τις δύο παραδόσεις πιο πολύ παρόμοιες παρά διαφορετικές. Ωστόσο, αυτή η συγγένεια περιορίζεται σε αυτό το επίπεδο, διότι υπάρχει μικρή υποστήριξη μεταξύ των ορθοδόξων για «επανένωση» με τους ρωμαιοκαθολικούς.
Το τυπικό σχίσμα λόγω θεολογικών και πολιτικών διαφορών έχει διαιρέσει την Ανατολική Ορθοδοξία από τον Ρωμαιοκαθολικισμό από το 1054, ενώ αν και ορισμένοι κληρικοί από τις δύο πλευρές έχουν προσπαθήσει για μισό αιώνα να προωθήσουν τη συμφιλίωση, η άποψη ότι οι Εκκλησίες πρέπει να επανενωθούν είναι μια μειοψηφική θέση σε όλη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Στα 260 εκατ. παγκοσμίως ανέρχεται ο ορθόδοξος χριστιανικός πληθυσμός
Εξάλλου, όπως προκύπτει από την αναζήτηση της Pew Research Center, κατά τον περασμένο αιώνα, ο ορθόδοξος χριστιανικός πληθυσμός υπερδιπλασιάστηκε και σήμερα ανέρχεται σε περίπου 260 εκατομμύρια. Μόνο στη Ρωσία ξεπέρασε τα 100 εκατομμύρια, θεαματική αύξηση μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Ωστόσο, παρά την αύξηση αυτή σε απόλυτους αριθμούς, οι ορθόδοξοι χριστιανοί μειώνονται ως ποσοστό του συνολικού χριστιανικού πληθυσμού -και του παγκόσμιου- λόγω της πολύ ταχύτερης ανάπτυξης των προτεσταντών, των καθολικών και των μη χριστιανών. Σήμερα, μόνο το 12% των χριστιανών σε όλο τον κόσμο είναι ορθόδοξοι, σε σύγκριση με περίπου 20% πριν από έναν αιώνα.
Η γεωγραφική κατανομή της Ορθοδοξίας διαφέρει, επίσης, από τις άλλες μεγάλες χριστιανικές παραδόσεις του 21ου αι. Το 1910, λίγο πριν από τα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την επανάσταση των Μπολσεβίκων στη Ρωσία και τη διάλυση πολλών ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών, οι τρεις κύριοι κλάδοι του Χριστιανισμού (Ορθοδοξία, Καθολικισμός και Προτεσταντισμός) ήταν συγκεντρωμένοι κυρίως στην Ευρώπη.
Έκτοτε, οι καθολικοί και οι προτεστάντες αύξησαν σημαντικά την παρουσία τους εκτός της γηραιάς ηπείρου, ενώ η Ορθοδοξία παραμένει σε μεγάλο βαθμό επικεντρωμένη στην Ευρώπη. Σήμερα, σχεδόν τέσσερις στους πέντε ορθόδοξους χριστιανούς (77%) ζουν στην Ευρώπη, μια σχετικά μικρή αλλαγή σε σχέση με έναν αιώνα πριν (91%). Αντίθετα, μόνο το ένα τέταρτο των καθολικών (24%) και ο ένας στους οκτώ προτεστάντες (12%) ζουν σήμερα στην Ευρώπη, από το 65% και το 52%, αντίστοιχα, το 1910.
Τα μειούμενα ποσοστά της Ορθοδοξίας στον παγκόσμιο χριστιανικό πληθυσμό συνδέονται με τις δημογραφικές τάσεις στην Ευρώπη, η οποία έχει χαμηλότερα συνολικά ποσοστά γονιμότητας και μεγαλύτερο πληθυσμό από τις αναπτυσσόμενες περιοχές του κόσμου, όπως η υποσαχάρια Αφρική, η Λατινική Αμερική και η Νότια Ασία.
Ο πληθυσμός της Ευρώπης συρρικνώνεται εδώ και καιρό ως ποσοστό του συνολικού πληθυσμού του κόσμου και, κατά τις επόμενες δεκαετίες, προβλέπεται να μειωθεί και σε απόλυτους αριθμούς.
Πηγή: militaire.gr
