Λοιπόν, αύριο οι δρόμοι θα γεμίσουν πιτσιρίκια
που θα λένε τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα, οπότε ταιριάζει να μιλήσουμε σήμερα λιγάκι για την ιστορία όχι του εθίμου (έχουν γράψει τόσοι και τόσοι γι’ αυτό) αλλά της λέξης, της λέξης «κάλαντα».
Κοντεύουν Χριστούγεννα και το ιστολόγιο δεν έχει ακόμα δημοσιεύσει άρθρο εορταστικό -οπότε σήμερα θα επανορθώσουμε.
Βέβαια, όταν έχεις πίσω σου κάμποσα χρόνια ζωής και δημοσιεύσεων (τα φετινά είναι τα όγδοα ιστολογικά μας Χριστούγεννα!) αναπόφευκτα όλες τις γιορταστικές λέξεις τις έχεις καλύψει, οπότε θα επαναλάβουμε ένα άρθρο που είχαμε δημοσιεύσει εδώ το 2009 και το 2012 ελπίζοντας πως οι παλιοί φίλοι το έχουν μισοξεχάσει και οι νεότεροι το αγνοούν.
Πριν προχωρήσω στο άρθρο, να σας θυμίσω ότι συνεχίζεται η ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς, οπότε αν δεν έχετε ήδη ψηφίσει σας προτρέπω να ρίξετε τον οβ… την ψήφο σας εδώ!
Και τώρα ας δούμε ποια σχέση έχουν τα κάλαντα με τις καλένδες.
Λοιπόν, αύριο οι δρόμοι θα γεμίσουν πιτσιρίκια που θα λένε τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα, οπότε ταιριάζει να μιλήσουμε σήμερα λιγάκι για την ιστορία όχι του εθίμου (έχουν γράψει τόσοι και τόσοι γι’ αυτό) αλλά της λέξης, της λέξης «κάλαντα».
Στην αρχή της αλυσίδας βρίσκουμε τις ρωμαϊκές νουμηνίες ή νεομηνίες, που τις έλεγαν calendae, καλένδες (υπάρχει και γραφή με k, kalendae, παρόλο που το γράμμα k είχε εκπέσει τότε).
Για την προέλευση της λατινικής λέξης, είχε γραφτεί παλιότερα ότι προέρχεται από τη λατινική φράση calo luna novella, δηλαδή «ανακηρύσσω τη νέα σελήνη», με την οποία ο αρχιερέας του Καπιτωλίου ανάγγελλε τη νεομηνία.
Ωστόσο, η φράση αυτή φαίνεται πως είναι προϊόν διπλής παρανάγνωσης, αφού οι περισσότερες πηγές την παραδίδουν ως calo Juno Covella, όπου Juno ήταν το ρωμαϊκό ισοδύναμο της Ήρας.
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο του Ν. Σαραντάκου,ΕΔΩ...
