Ο μόνος λόγος ύπαρξής τους είναι να σου πάρουν τα λεφτά'' αναφέρουν σε κύριο άρθρο τους οι Financial Times.
«Η διοίκηση διαθέτει σκληρά εργαζόμενους και επίμονους πωλητές, που αναζητούν συνέχεια νέα εδάφη. Παίρνουν από κοντά τον κόσμο και εξηγούν τα πλεονεκτήματα των προϊόντων τους και απαντούν πρόθυμα σε όλες τις ερωτήσεις τους. Αν λάβουν ακόμα και την πιο μικρή ενθάρρυνση, επιμένουν. Αν δεν πάρουν καθόλου ενθάρρυνση, και πάλι επιμένουν».
Το παραπάνω απόσπασμα δεν περιλαμβάνεται στην έκθεση της βρετανικής επιτροπής κεφαλαιαγοράς, όσον αφορά το πρόστιμο των 28 εκατ. στερλινών που έριξε στη Lloyds Bank πρόσφατα.
Ούτε σε καμία άλλη έρευνα από τις πολλές που έχουν συντάξει τα τελευταία χρόνια think tanks, κοινοβουλευτικές επιτροπές, επιτροπές ανταγωνισμού και επιτροπές χρηματοπιστωτικών αγορών, σχετικά με τις τραπεζικές πρακτικές.
Αυτό το απόσπασμα περιέχεται στο βιβλίο «Where Are The Customers' Yachts?» που αναφέρεται στις ΗΠΑ του 1920 και περιγράφει την πώληση των αμοιβαίων κεφαλαίων, που τότε βρισκόταν σε βρεφικό στάδιο. Και εν τέλει, αποτελεί μια πραγματεία για τις συγκρούσεις συμφερόντων που κατακλύζουν τον κλάδο παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.
Οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές δεν είναι φίλοι σου
Η τραπεζική βιομηχανία υπάρχει -όπως μας θυμίζει συνέχεια ο Martin Lewis, ιδρυτής του MoneySavingExpert- για να σου πουλάει. Οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές δεν είναι φίλοι σου. Δεν βρίσκονται στο πλευρό σου. Ο μόνος λόγος ύπαρξής τους είναι να σου πάρουν τα λεφτά.
Από αυτήν την άποψη, η μεγαλύτερη έκπληξη στην υπόθεση του προστίμου ρεκόρ στη Lloyds είναι οι λεπτομέρειες αυτής. Οι ατασθαλίες της δεν ήταν αποτέλεσμα των υπερβολών της φούσκας. Συνέχισαν να συμβαίνουν και μετά την κρίση.
Ούτε έφταιγε η προηγούμενη διοίκηση. Συνέβησαν τουλάχιστον έναν χρόνο πριν διατάξει ο διευθύνων σύμβουλος της Lloyds, António Horta-Osório, τους πωλητές του να σταματήσουν να πουλάνε σκάρτα προϊόντα στις ίδιες τους τις οικογένειες, για να κρατήσουν τη δουλειά τους. Ο ίδιος παραμένει επικεφαλής και σήμερα.
Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι η απάντηση είναι η αυστηρότερη εποπτεία και η εποπτεία πράγματι γίνεται αυστηρότερη και εξυπνότερη. Η αναθεώρηση της λιανικής διανομής έχει δημιουργήσει υψηλότερα στάνταρ, αλλά δεν είναι τέλεια.
Εξακολουθούν να υπάρχουν εκατοντάδες «σύμβουλοι» που κάθονται σε τραπεζικά υποκαταστήματα και έχουν περάσει όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, αλλά ο μισθός τους εξακολουθεί να είναι συνδεδεμένος με τις πωλήσεις προϊόντων. Είναι λάθος. Όμως δεν είναι παράνομο.
Κι αν ακόμη ήταν παράνομο, οι κυρώσεις δεν θα καταργούσαν τις πωλήσεις ακατάλληλων προϊόντων. Οι Αμερικανοί έβαλαν απατεώνες όπως ο Bernie Ebbers και ο Dennis Kozlowski στη φυλακή, αλλά δεν απέτρεψαν τον Bernard Madoff ή το London Whale.
Κάποιοι άλλοι λένε ότι πρέπει να υπάρξει περισσότερος ανταγωνισμός στις τράπεζες και μεγαλύτερη ποικιλία στα επιχειρηματικά μοντέλα. Είναι αλήθεια. Και έχει αρχίσει να συμβαίνει. Η Metro Bank, η Handelsbanken, η Aldermore, η Virgin Money, όλες επεκτείνονται, και τα σούπερ μάρκετ Tesco σκοπεύουν να εγκαινιάσουν λογαριασμούς ταμιευτηρίου.
Όμως, όπως απέδειξαν οι περιπτώσεις της Co-op Bank και της Equitable Life, θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να περιορίσουν πραγματικά οι νεαροί ανταγωνιστές τα μερίδια αγοράς των μεγάλων τραπεζών.
Αποδίδει πράγματι όμως ο ανταγωνισμός; Στην αγορά ιδιωτικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων υπάρχει πλούσιος ανταγωνισμός, αλλά η υπηρεσία τραπεζικών πελατών τη χαρακτηρίζει δυσλειτουργική και εκμεταλλεύσιμη.
Ένα μεγάλο πρόβλημα στο συγκεκριμένο θέμα, εκτός από όλα τα καλυμμένα συμφέροντα, είναι η ασυμμετρία της πληροφόρησης. Οι ασφαλιστικές απασχολούν στατιστικολόγους και αναλογιστές για να υπολογίζουν τις πιθανότητες και τα προσδόκιμα ζωής και να τα ταιριάζουν με τα περιθώρια κέρδους.
Ο μέσος άνθρωπος όμως θεωρεί τις συντάξεις βαρετό και περίπλοκο πράγμα. Αν του δοθούν παραπάνω πληροφορίες και επιλογές, μπορεί απλώς να αυξηθεί το μπέρδεμά του.
«Aνόητοι με τη συμβουλή των ανοήτων»
Ορισμένοι παρατηρητές πιστεύουν ότι πρέπει να επιβληθεί υποχρεωτική παροχή συμβουλών σε όσους θέλουν να αγοράσουν συνταξιοδοτικό συμβόλαιο, αλλά αυτό θα έχει αρκετό κόστος.
Θα βοηθούσε αν οι καταναλωτές ήταν χρηματοπιστωτικά πιο συνετοί; Σίγουρα και προς τιμήν της η βρετανική κυβέρνηση έχει βάλει το μάθημα της ιδιωτικής χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης στη μαθητική ύλη του επόμενου έτους. Θα περάσουν όμως πολλά χρόνια μέχρι να αποδώσει καρπούς αυτή η μέθοδος.
Οπότε, όσο καθόμαστε και περιμένουμε τη χρηματοπιστωτική εκπαίδευση, ρύθμιση και ανταγωνισμό, ορίστε ένας γρήγορος τρόπος για να προστατευθούν οι καταναλωτές και να μην γίνουν «ανόητοι με τη συμβουλή των ανοήτων». Είναι μια γερή δόση κυνισμού. Οι τράπεζες δεν θα αλλάξουν οπότε πρέπει να αλλάξουμε εμείς.
Την επόμενη φορά που θα διαπραγματευθείτε με μια τράπεζα ή σε μια ασφαλιστική, να σκέφτεστε ότι ο πωλητής απέναντί σας είναι ένας Gordon Gekko (σ.σ.: ο ήρωας του Oliver Stone) και να του συμπεριφερθείτε αναλόγως.
