Παρά τη διεθνή ύφεση που συνεχίζει να αφήνει το αποτύπωμά της στη ναυτιλία, οι Eλληνες εφοπλιστές παραμένουν σταθερά κυρίαρχη δύναμη στη διεθνή βιομηχανία των θαλάσσιων μεταφορών.
Πρώτη στον κόσμο, με στόλο που αριθμεί 3.428 πλοία, η ελληνική ναυτιλία αντιπροσωπεύει το 15,56% της παγκόσμιας χωρητικότητας, σύμφωνα με τη νέα έκθεση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών για την περίοδο 2012-2013, που όμως εκτιμά ότι η ναυτιλιακή κρίση πιθανόν να συνεχισθεί για τα επόμενα τρία χρόνια.
Παρά πάντως τη δυσμενή διεθνή οικονομική συγκυρία, τα έσοδα από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών σε ξένο συνάλλαγμα ανήλθαν σε 13,2 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με 14 δισ. ευρώ το 2011, δηλαδή υπέστησαν μια μείωση της τάξης του 5,75%.
Η χρηματοδότηση προς τη ναυτιλία -όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση- ήταν σαφώς χαμηλότερη το 2012, δεδομένου ότι μεγάλες διεθνείς τράπεζες συνέχισαν την αποχώρησή τους από την αγορά αυτή.
Η χρηματοδότηση προς τη ναυτιλία εξασφαλίστηκε μόνο από οργανωμένα επενδυτικά κεφάλαια και την ιδιωτική τοποθέτηση, αλλά η χαμηλή ναυλαγορά ή και η επακόλουθη μείωση της αξίας των πλοίων κατέστησαν τον δανεισμό ακόμη πιο προβληματικό.
Παραγγελίες
Καθώς μάλιστα οι εκτεταμένες παραγγελίες ναυπηγήσεων συνεχίζουν να απορροφούν τα περιορισμένα διαθέσιμα ποσά χρηματοδότησης, η διεθνής ναυτιλία -αναφέρεται στην ετήσια έκθεση- θα εξακολουθήσει να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης το 2013.
Παρά πάντως την ύφεση και την υπερπροσφορά χωρητικότητας, η ελληνική ποντοπόρος ναυτιλία παρέμεινε ιδιαίτερα ανταγωνιστική, με τους Έλληνες εφοπλιστές να ελέγχουν πάνω από το 15% του παγκόσμιου στόλου. Η ικανότητα προσαρμογής της σε συνεχώς μεταβαλλόμενες και απαιτητικές συνθήκες αποδεικνύεται από τις επενδύσεις σε νέα πλοία.
Το 2012 τα οικονομικά στοιχεία του υπό ελληνική σημαία στόλου παρέμειναν αρκετά ικανοποιητικά, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για την ελληνική ναυτιλία. Το ελληνικό νηολόγιο αριθμούσε 1.939 πλοία που ισοδυναμούσαν με 43,6 εκ. gt. Η ελληνόκτητη ναυτιλία παρέμεινε στην πρώτη θέση διεθνώς. Ειδικότερα, ο ελληνόκτητος στόλος αριθμούσε 3.428 πλοία, χωρητικότητας 245 εκ. τόνων, αντιπροσωπεύοντας το 15,56% της παγκόσμιας χωρητικότητας.
Η ελληνική σημαία κατέχει την έκτη θέση στη διεθνή κατάταξη και τη δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ελληνόκτητος στόλος υπό σημαίες κρατών-μελών της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 42,72% της κοινοτικής χωρητικότητας.
Επιπροσθέτως, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 23,55% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων (αργού πετρελαίου), το 17,20% του παγκόσμιου στόλου φορτηγών μεταφοράς φορτίων χύδην και το 12,51% του παγκόσμιου στόλου πλοίων μεταφοράς χημικών / παραγώγων πετρελαίου.
304 νέα πλοία
Επιπλέον, στο τέλος Δεκεμβρίου 2012, οι παραγγελίες νεότευκτων πλοίων ελληνικών συμφερόντων ανήλθαν σε 304 πλοία συνολικής χωρητικότητας 29,56 εκ. τόνων. Από τα πλοία αυτά, 102 είναι δεξαμενόπλοια και συμπεριλαμβάνουν 32 δεξαμενόπλοια LNG/LPG, 134 φορτηγά πλοία, 60 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και 8 άλλα πλοία.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι παραγγελίες της ελληνικής πλοιοκτησίας το 2012 εξακολουθούν να υποδηλώνουν μία τάση διαφοροποίησης προς εξειδικευμένα πλοία όπως τα LNG, πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και σε πλατφόρμες offshore και πλοία εξόρυξης πετρελαίου (drilling ships).
Το ηλικιακό προφίλ του ελληνικής σημαίας στόλου το 2012 ήταν 11,3 έτη -με το 50% του στόλου να είναι ηλικίας μικρότερης των 10 ετών- και του ελληνόκτητου στόλου τα 10,2 έτη, ενώ ο μέσος όρος ηλικίας του παγκόσμιου στόλου ήταν 12,7 έτη.
Mειώθηκε ο αριθμός των πλοίων υπό ελληνική σημαία
Μείωση έως 3,7% σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια στον αριθμό των πλοίων υπό ελληνική σημαία. Σύμφωνα με στοιχεία που διαβιβάστηκαν στη Βουλή από το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου και έχουν συγκεντρωθεί από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, η δύναμη του ελληνικού εμπορικού στόλου για πλοία 100 κ.ο.χ.(κόροι ολικής χωρητικότητας) και άνω, τον μήνα Μάρτιο του 2013 ανήλθε σε 1.932 πλοία, με συνολική ολική χωρητικότητα 43.932.408 κόρους, ενώ τον αντίστοιχο μήνα του 2012 ο ελληνικός εμπορικός στόλος αριθμούσε 2.006 πλοία άνω των 100 κ.ο.χ. με συνολική χωρητικότητα 44.052.753 κόρους. Τον Μάρτιο του 2011 ο ελληνικός εμπορικός στόλος εμφανίστηκε με 2.074 πλοία άνω των 100 κ.ο.χ, συνολικής ολικής χωρητικότητας 42.969.229 κόρων.
Όπως επισημαίνεται στο έγγραφο που υπογράφεται από τον υπουργό Ναυτιλίας και Αιγαίου Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, με βάση τα παραπάνω στοιχεία, ο αριθμός των πλοίων υπό ελληνική σημαία, κατά τη σύγκριση των ετών 2012-2013 και 2011-2012, παρουσίασε μείωση της τάξης του 3,7% και 3,3% αντίστοιχα, ενώ η συνολική ολική χωρητικότητα για το χρονικό διάστημα 2012-2013 υποχώρησε κατά 0,3% έναντι αύξησης 2,5% για το 2011-2012.
Τα στοιχεία διαβιβάστηκαν στη Βουλή, ύστερα από ερώτηση για την αύξηση της ανεργίας των Ελλήνων ναυτικών, την οποία είχε καταθέσει ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής Νίκος Κούζηλος.
Ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου υπογραμμίζει ότι «καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση των αυξημένων ποσοστών ανεργίας στη ναυτική εργασία» και στο πλαίσιο αυτό, σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, εξασφαλίστηκε η συμμετοχή και ανέργων ναυτικών για την τριετία 2013-2016 στο «Σχέδιο Δράσης στοχευμένων παρεμβάσεων για την ενίσχυση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας των νέων».
Σε κάθε περίπτωση, γενικότερη επιδίωξη του υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου είναι -όπως αναφέρει ο κ. Βαρβιτσιώτης- η προσέλκυση πλοίων στο ελληνικό νηολόγιο, η διατήρηση και αύξηση των εσόδων από τη ναυτιλία και η ισχυροποίηση του διεθνούς κύρους της χώρας.
Η αλληλογραφία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Εξάλλου, οκτώ βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με αίτηση κατάθεσης εγγράφων, καλούν τον κ. Βαρβιτσιώτη να καταθέσει στη Βουλή τις επιστολές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τις απαντήσεις που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση στα ερωτήματα που τέθηκαν για τις φοροαπαλλαγές των ναυτιλιακών εταιρειών.
Σε απάντηση της αίτησης ο υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου επιβεβαιώνει την ύπαρξη της αλληλογραφίας, σημειώνει όμως ότι «στην παρούσα φάση διαβούλευσης με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τόσο για λόγους δεοντολογίας, όσο και για λόγους διαπραγματευτικής τακτικής, δεν κρίνεται σκόπιμη η δημοσιοποίηση των συναφών κειμένων».
Την αίτηση κατάθεσης εγγράφων είχαν καταθέσει οι βουλευτής Θοδωρής Δρίτσας, Δημήτρης Γάκης, Γιάννης Δραγασάκης, Αγνή Καλογερή, Γιώργος Σταθάκης, Δημήτρης Στρατούλης, Νίκος Συρμαλένιος και Ευκλείδης Τσακαλώτος, επισημαίνοντας ότι «η αυξημένη κρίση, που έχει οδηγήσει τα λαϊκά στρώματα στη φτώχεια και στην απόγνωση, θέτει αντικειμενικά στο δημόσιο διάλογο την ανάγκη επαναξιολόγησης των φοροαπαλλακτικών καθεστώτων και του εφοπλισμού, με κριτήριο τη συνταγματική επιταγή της δίκαιης αναλογικότητας στα δημόσια βάρη».
Όπως προκύπτει από το έγγραφο του κ. Βαρβιτσιώτη που διαβιβάστηκε στη Βουλή, η πρώτη επιστολή έφτασε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αρμόδια Διεύθυνση Ναυτιλιακής Πολιτικής και Ανάπτυξης στις 4.11.2011 και είχε θέμα «Ελληνικό καθεστώς φορολογίας χωρητικότητας/πιθανή μείωση του συναφούς με την εργασία κόστους για τους ναυτικούς, άλλα πιθανά κρατικά μέτρα προς όφελος των ναυτιλιακών εταιρειών». Η ελληνική πλευρά έστειλε την απάντηση της στις 23.12.2011.
Τον Αύγουστο, στις 6.8.2012 φθάνει στη Διεύθυνση Ναυτιλιακής Πολιτικής και Ανάπτυξης μια ακόμη επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «απαλλαγές από το φόρο εισοδήματος και ελληνικό καθεστώς φορολογίας χωρητικότητας, καθώς και ορισμένα συμπληρωματικά μέτρα υπέρ της θαλάσσιας ναυτιλίας και συναφών κλάδων».
Τον ίδιο μήνα, λίγες ημέρες μετά, στις 24.8.2012 φθάνει στην Διεύθυνση του υπουργείου Ναυτιλίας μια ακόμη επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «πιθανή μείωση του συναφούς με την εργασία κόστους για τους ναυτικούς και άλλα πιθανά κρατικά μέτρα προς όφελος των ναυτιλιακών εταιρειών». Οι απόψεις του υπουργείου απεστάλησαν στις 26.10.2012 με έγγραφο στη Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Ένωσης του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο είναι ο αρμόδιος εθνικός συντονιστής επί του θέματος.
Στις 5.11.2012 η Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Ένωσης του υπουργείου Οικονομικών απέστειλε τις ελληνικές θέσεις ως εθνικός συντονιστής και στις 4.4.2013 μια νέα επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φθάνει στη Διεύθυνση Ναυτιλιακής Πολιτικής με θέμα «Ελληνικό καθεστώς φορολογίας χωρητικότητας, μείωση του συναφούς με την εργασία κόστους για τους ναυτικούς και άλλα πιθανά κρατικά μέτρα προς όφελος των ναυτιλιακών εταιρειών», δια της οποίας ζητούνται πρόσθετα στοιχεία. Οι θέσεις του υπουργείου διαβιβάστηκαν στον εθνικό συντονιστή (υπουργείο Οικονομικών) στις 31.5.2013.
Ο κ. Βαρβιτσιώτης στην απάντησή του προς τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υπογραμμίζει ότι η ελληνική πολιτεία μεριμνά συνεχώς για την επαύξηση της εμπορικής ναυτιλίας, ιδιαίτερα της ποντοπόρου, προσαρμόζοντας κατάλληλα -όποτε απαιτείται- το ισχύον ιδιαίτερο νομοθετικό πλαίσιο στις εκάστοτε συνθήκες στις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές.
Υπογραμμίζει, ακόμα, ότι η ελληνική πολιτεία εφαρμόζει σταθερό και συνταγματικά κατοχυρωμένο σύστημα φορολογίας των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων, με στόχο την προσέλκυση πλοίων στην ελληνική σημαία και εταιρειών στη χώρα.
