Το παρασκήνιο της επιστροφής του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Αθήνα από το Παρίσι μετά την πτώση της Χούντας, φέρνουν στο φως απόρρητα τηλεγραφήματα των ΗΠΑ που δίνει στη δημοσιότητα η νέα εφαρμογή των Wikileaks.
Στην επιφάνεια έρχονται και άγνωστες λεπτομέρειες από τις πρώτες επαφές των ΗΠΑ με τον Ανδρέα Παπανδρέου....
Σύμφωνα με τα στοιχεία από τα Wikileaks, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν αρχικά αρνητικός στην πρόταση που του έκανε ο Ευάγγελος Αβέρωφ στις 23 Ιουλίου του 1974 προκειμένου να επιστρέψει στην Αθήνα και να αναλάβει την ηγεσία της Εθνικής Ενότητας.
Ο Αβέρωφ, μετά την άρνηση του Καραμανλή συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρεσβευτή Χένρυ Τάσκα στον οποίο εξιστόρησε όλο το παρασκήνιο και τις δυσκολίες που υπήρχαν για τον σχηματισμό της μεταβατικής κυβέρνησης, ενώ σύμφωνα με τηλεγράφημά της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, ο Αβέρωφ ήταν υπέρ της τοποθέτησης του Παναγιώτη Κανελλόπουλου στη θέση του πρωθυπουργού γιατί όπως υποστήριζε «ο Καραμανλής απουσίαζε πολλά χρόνια από την χώρα».
Μετά από επικοινωνία τους, ο Καραμανλής εμφανίστηκε ιδιαίτερα επιφυλακτικός, ζήτησε τουλάχιστον ένα 48ωρο προθεσμία για να επιστρέψει στην Ελλάδα, με τον Αβέρωφ να του τονίζει ότι ήταν επιτακτική ανάγκη να γυρίσει άμεσα. Τελικά σε λίγες ώρες ο Καραμανλής είπε το «ναι» και πήρε την απόφαση να επιστρέψει στην Ελλάδα τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου.
Ο σεβασμός στον Καραμανλή και η εκτίμηση για τον Μητσοτάκη
Μια εβδομάδα μετά την επιστροφή του Καραμανλή στην Ελλάδα, οι Αμερικανοί σε τηλεγράφημα τους, σχολιάζοντας την δημοτικότητα του Έλληνα πρωθυπουργού, τον συνέκριναν με τον Τζον Κένεντι λόγω των χειρονομιών του «οι οποίες δεν θύμιζαν τη συνήθη τακτική Ελλήνων πολιτικών που σφίγγουν τις γροθιές τους».
Στα τηλεγραφήματα που επικαλείται η εφημερίδα, φαίνεται ότι τις «γέφυρες» επικοινωνίας μεταξύ ΗΠΑ και Καραμανλή, είχε αναλάβει ο Αβέρωφ ο οποίος μάλιστα πριν από την επιστροφή του είχε συνομιλήσει με την Χούντα ζητώντας εκλογές επιδιώκοντας προσωπικό όφελος, με το στρατιωτικό καθεστώς να είναι αρνητικό.
Υπέρ της επιστροφής Καραμανλή, είχε ταχθεί και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης καθώς όπως τονίζει ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα Τζακ Κιούμπις, σε τηλεγράφημα του το 1974, μετά την φυγή του στο Παρίσι το 1968 ο Μητσοτάκης έγινε θερμός υποστηρικτής του παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν σε διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα.
Μάλιστα σε άλλο τηλεγράφημα γίνεται λόγος για την επίσκεψη του Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον τον Μάρτιο του 1973, όπου προσπαθούσε να πείσει τους Αμερικανούς ότι ο Καραμανλής αποτελεί τη μόνη αξιόπιστη λύση. Ο Κιούμπις χαρακτηρίζει τον Μητσοτάκη δημοφιλή πολιτικό με μεγάλη αυτοπεποίθηση, ο οποίος ωστόσο «έχει φήμη καιροσκόπου στην παλαιά φρουρά της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης», με τον διπλωμάτη να τον χαρακτηρίζει «έναν ασυνήθιστα αξιόλογο πολιτικό παρότι είναι αμφιλεγόμενος».
Αντιπάθεια και αρνητικά σχόλια για τον Ανδρέα
Ο Αμερικανός πρεσβευτής φαίνεται πως είχε κακή γνώμη για τον Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς όπως φαίνεται από τηλεγράφημα του στις 15 Νοεμβρίου 1975, περιγράφει τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ ως «πολιτικό που θυμίζει περισσότερο υποψήφιο για εκπρόσωπο φοιτητών στο Μπέρκλεϊ, με την επιλογή του να μη φοράει γραβάτα και με τα αραιά μαλλιά του να ανεμίζουν καθώς ξιφουλκεί κατά των ΗΠΑ και της οικονομικής ολιγαρχίας».
Μάλιστα, αρκετό καιρό πριν τις πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης, οι ΗΠΑ παρακολουθούσαν στενά τις κινήσεις του Παπανδρέου. Όπως αναφέρουν τα Wikileaks, στις 15 Οκτωβρίου του 1973, η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Γερμανία έστειλε τηλεγράφημα στην Ουάσιγκτον εξαιτίας μιας ομιλίας του Παπανδρέου στην Φρανκφούρτη χωρίς να γίνει ποτέ γνωστό το περιεχόμενο της.
Επίσης στις 30 Ιουλίου 1974, σε τηλεγράφημα με τίτλο «Η νέα πολιτική κατεύθυνση Παπανδρέου», ένας «στενός φίλος» του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος δεν κατονομάζεται, πληροφορεί αξιωματούχο της πρεσβείας για τις κινήσεις του Έλληνα πολιτικού, αναφέροντας ότι ο Παπανδρέου βρίσκονταν σε συνεχή επικοινωνία με πρώην μέλη της Ενωσης Κέντρου αναζητώντας συμμαχίες.
.jpg)
