Ποιος κυβερνά τον κόσμο; Το κλασικό και σχεδόν γραφικό αυτό ερώτημα, που σε κάθε εποχή δέχεται διαφορετικές απαντήσεις, έχει την απάντησή του και στις μέρες μας: μόλις 147 επιχειρήσεις!
Μπορείτε να απαντήσετε και 737 επιχειρήσεις, καθώς οι 147 πρώτες ελέγχουν το 40% της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ οι 737 (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι 147) ελέγχουν το 80% της οικονομίας του πλανήτη! Είναι απίστευτη πραγματικά η συγκέντρωση του κεφαλαίου και η αλληλοδιασύνδεση των κολοσσιαίων επιχειρήσεων που κυριαρχούν στην υδρόγειο. ...
Οι πάντες υπέθεταν ισχυρότατη συγκέντρωση ελέγχου, αλλά τέτοιο πράγμα, μερικές εκατοντάδες επιχειρήσεις αλληλοδιαπλεκόμενες να έχουν συμμετοχή σε εταιρείες που εκπροσωπούν το 80% της παγκόσμιας οικονομίας από πλευράς κύκλου εργασιών, κανένας δεν το φανταζόταν. Γι' αυτό και έχει προκαλέσει παγκόσμιο σάλο, αίσθηση και συζητήσεις η πρωτοποριακή μελέτη τριών Ελβετών ερευνητών του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης, που αποκάλυψε τα στοιχεία αυτά.
Ο Τζέιμς Γκλάτφελντερ, ο Στέφανο Μπατιστόν και η Στεφανία Βιτάλι, ειδικοί στα σύνθετα δίκτυα, ανέλαβαν ένα εξαιρετικής σημασίας και τεράστιου όγκου δουλειάς έργο. Αντλησαν τα στοιχεία της βάσης δεδομένων του ΟΟΣΑ για τις επιχειρήσεις (Οτβίς) για το έτος 2007, το οποίο τότε περιλάμβανε στοιχεία για 37 εκατομμύρια επιχειρήσεις σε όλον τον κόσμο (σήμερα περιλαμβάνει 44 εκατομμύρια εταιρείες).
Από αυτά τα 37.000.000 ξεχώρισαν 43.060 επιχειρήσεις, οι οποίες ανταποκρίνονται στα κριτήρια που θέτει ο ΟΟΣΑ για να οριστούν ως πολυεθνικές. Από εκεί και πέρα άρχισε η κοπιαστική και πρωτότυπη δουλειά των ερευνητών: ερεύνησαν τι ποσοστό συμμετοχής έχει η καθεμιά από τις μεγάλες αυτές επιχειρήσεις παγκόσμιας κλίμακας σε άλλες επιχειρήσεις, μικρές ή μεγάλες.
Εκπληκτοι διαπίστωσαν ότι κάθε μία από αυτές τις 43.000 επιχειρήσεις είχε κατά μέσο όρο πακέτα μετοχών (όχι πλειοψηφικά, εννοείται) σε άλλες 20 επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας! Η αλληλοδιαπλοκή μεταξύ τους δηλαδή ήταν τεράστιας έκτασης, πέρα φυσικά από τις μετοχές εταιρειών μικρότερου μεγέθους που κατείχαν και οι οποίες αποκάλυψαν ένα δίκτυο 600.000 αλληλεξαρτώμενων εταιρειών.
Η περαιτέρω επεξεργασία των στοιχείων αυτών έφερε στο φως τις 147 προαναφερθείσες επιχειρήσεις (τα τρία τέταρτα των οποίων ανήκουν στον χρηματοπιστωτικό τομέα, με πρώτη στον κόσμο τη βρετανική τράπεζα Μπάρκλεϊς) που εκπροσωπούν το 40% της παγκόσμιας οικονομίας. Διαπιστώνεται έτσι η ύπαρξη «μιας οικονομικής υπερ-οντότητας στο παγκόσμιο δίκτυο των μεγάλων εταιρειών», όπως επισημαίνουν οι Ελβετοί ερευνητές.
Η αλληλοδιασύνδεση αυτών των πανίσχυρων επιχειρήσεων ενισχύεται ακόμη περισσότερο από δάνεια που χορηγούν η μία στην άλλη, από ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) και από άλλα υψηλού κινδύνου χρηματοοικονομικά προϊόντα εντελώς αδιαφανή.
Το πολύ σημαντικό όμως στοιχείο επίσης είναι ότι αυτή η στενότατη αλληλοδιασύνδεση αυξάνει τρομερά τους κινδύνους μετάδοσης σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, γιατί «σε άσχημες εποχές οι επιχειρήσεις εμφανίζουν ταυτόχρονα προβλήματα» και έτσι δρουν άκρως αποσταθεροποιητικά για το σύστημα.
Αυτό αποδείχτηκε περίτρανα το φθινόπωρο του 2008 με την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Λίμαν Μπράδερς. Ετσι εξηγείται γιατί η χρεοκοπία μίας και μόνης τράπεζας (34ης στη λίστα των Ελβετών ερευνητών το 2007) πυροδότησε μια παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση - ακριβώς λόγω της ισχυρότατης αλληλοδιασύνδεσης αυτών των γιγαντιαίων επιχειρήσεων.
Η μελέτη των ερευνητών του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης δεν μετράει φυσικά την τρομερή πολιτική ισχύ που δίνει σε αυτές τις 147 εταιρείες η κολοσσιαία οικονομική τους δύναμη. «Στις ΗΠΑ κατόρθωσαν πάνω απ' όλα οι πρώην συνεργάτες της τράπεζας Γκόλντμαν Σαξ που βρίσκονται στην αμερικανική κυβέρνηση και στο Κογκρέσο καθώς και οι λομπίστες της Γουόλ Στριτ να εμποδίσουν κάθε πραγματικό έλεγχο του χρηματοπιστωτικού τομέα... Επίσης στην Αγγλία, στην Ελβετία ή στη Γερμανία πολύ λίγα έχουν γίνει στο θέμα αυτό», έγραφε η συντηρητική γερμανική εφημερίδα «Ντι Βελτ».
Σκάνδαλο
Αντί για φόρους επιδοτήσεις
Ισχύς χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα δεν σημαίνει τίποτα στην εποχή μας. Γι' αυτό και οι κολοσσιαίες επιχειρήσεις που προαναφέραμε δεν πληρώνουν ουσιαστικά φόρους. Οπως γράφουν οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης», η Τζένεραλ Ελέκτρικ για παράδειγμα, με κέρδη μέσα στις ΗΠΑ το 2010 ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όχι μόνο δεν πλήρωσε ούτε ένα δολάριο φόρο, αλλά πήρε κι από πάνω προνομιακές επιδοτήσεις τριών δισεκατομμυρίων δολαρίων! Σκανδαλώδες, αλλά συνηθισμένο πλέον. Αρκεί να φανταστεί κανείς ότι στις ΗΠΑ της δεκαετίας του 1950, το κράτος εισέπραττε από τις επιχειρήσεις το 30% των εσόδων του, ενώ το 2009 εισέπραξε μόλις το... 6,6%! Τώρα τα κράτη «γδέρνουν» φορολογικά τους πολίτες τους. Οι εταιρείες κάνουν πάρτι.
.jpg)
