Μπορεί ακόμη να ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά το δεύτερο συνθετικό άρχισε να αμφισβητείται. Οι αναταραχές της αγοράς εδώ και μια εβδομάδα έχουν να κάνουν με βραχυπρόθεσμες ανησυχίες, σχετικά με τους προϋπολογισμούς χωρών όπως η Ισπανία, η Ιταλία, ακόμη και η Γαλλία. Αφορούν όμως και πιο μακροπρόθεσμα προβλήματα. Έχει άραγε νόημα η συνέχιση της ΕΕ στη σημερινή της μορφή;...
Όσο το ερώτημα αυτό παραμένει αναπάντητο, θα συνεχίζεται και η αβεβαιότητα. Κάποια βραχυπρόθεσμα μέτρα, όπως η στήριξη των ισπανικών και ιταλικών ομολόγων από την ΕΚΤ δεν είναι παρά ασπιρίνες. Αυτό λέει ο Stephen King, της λονδρέζικης HSBC, τονίζοντας πως «δεν απαντάνε στα ερωτήματα που θέτουν οι αγορές: Ποια είναι τα δημοσιονομικά και πολιτικά μέτρα που θα μπορούσαν να φέρουν τη σταθερότητα στο μέλλον;».
Το πρόβλημα έχει εντοπιστεί εδώ και καιρό. Η ΕΕ έφτιαξε ένα νέο νόμισμα, αλλά δεν έφτιαξε μια πολιτική και δημοσιονομική ένωση. Το αποτέλεσμα είναι πως δημιουργήθηκε ένα σύστημα που πνίγει τα κράτη με μια ενιαία νομισματική πολιτική, και που δεν επιτρέπει τη μεταφορά χρημάτων έτσι ώστε να εξομαλυνθούν οι όποιες παραμορφώσεις τις οποίες δημιουργεί το εν λόγω σύστημα.
Σήμερα, όλο και αυξάνεται η άποψη ότι το τρέχον σύστημα δεν πάει άλλο. Πολλοί επιμένουν πως η ΕΕ θα πρέπει να ενισχυθεί. Ειδάλλως θα διαλυθεί. ‘Όπως λέει η Emma Bonino, αντιπρόεδρος της ιταλικής γερουσίας, «Η ΕΕ είναι κατασκευασμένη για ομαλές συνθήκες…λειτουργεί μόνο εν τη απουσία οικονομικών προβλημάτων». Η λύση, λέει, είναι η περαιτέρω συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας.
Και αυτό δεν προϋποθέτει απαραίτητα τη δημιουργία ενός υπέρ-κράτους, όπως είναι οι ΗΠΑ. Υπάρχει μια ενδιάμεση κατάσταση, στην οποία τα κράτη μέλη παραχωρούν μόνο μέρος των αρμοδιοτήτων τους, όπως την εξωτερική πολιτική, την άμυνα, και τον έλεγχο των συνόρων.
Το πιο σημαντικό όμως θα ήταν ένα κεντρικό υπουργείο Οικονομικών που θα επέβλεπε την οικονομική σταθερότητα, και αν χρειάζονταν, θα μετέφερε χρήματα από την κεντρική εξουσία στις επιμέρους χώρες μέλη. Όπως λέει, η κοινή πολιτική ταυτότητα θα έκανε την όποια αναδιανομή κεφαλαίων πιο εύπεπτη. «Η βοήθεια συνήθως έρχεται, όταν υπάρχει μια κοινή αίσθηση του να ανήκουμε κάπου», καταλήγει.
Όσο το ερώτημα αυτό παραμένει αναπάντητο, θα συνεχίζεται και η αβεβαιότητα. Κάποια βραχυπρόθεσμα μέτρα, όπως η στήριξη των ισπανικών και ιταλικών ομολόγων από την ΕΚΤ δεν είναι παρά ασπιρίνες. Αυτό λέει ο Stephen King, της λονδρέζικης HSBC, τονίζοντας πως «δεν απαντάνε στα ερωτήματα που θέτουν οι αγορές: Ποια είναι τα δημοσιονομικά και πολιτικά μέτρα που θα μπορούσαν να φέρουν τη σταθερότητα στο μέλλον;».
Το πρόβλημα έχει εντοπιστεί εδώ και καιρό. Η ΕΕ έφτιαξε ένα νέο νόμισμα, αλλά δεν έφτιαξε μια πολιτική και δημοσιονομική ένωση. Το αποτέλεσμα είναι πως δημιουργήθηκε ένα σύστημα που πνίγει τα κράτη με μια ενιαία νομισματική πολιτική, και που δεν επιτρέπει τη μεταφορά χρημάτων έτσι ώστε να εξομαλυνθούν οι όποιες παραμορφώσεις τις οποίες δημιουργεί το εν λόγω σύστημα.
Σήμερα, όλο και αυξάνεται η άποψη ότι το τρέχον σύστημα δεν πάει άλλο. Πολλοί επιμένουν πως η ΕΕ θα πρέπει να ενισχυθεί. Ειδάλλως θα διαλυθεί. ‘Όπως λέει η Emma Bonino, αντιπρόεδρος της ιταλικής γερουσίας, «Η ΕΕ είναι κατασκευασμένη για ομαλές συνθήκες…λειτουργεί μόνο εν τη απουσία οικονομικών προβλημάτων». Η λύση, λέει, είναι η περαιτέρω συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας.
Και αυτό δεν προϋποθέτει απαραίτητα τη δημιουργία ενός υπέρ-κράτους, όπως είναι οι ΗΠΑ. Υπάρχει μια ενδιάμεση κατάσταση, στην οποία τα κράτη μέλη παραχωρούν μόνο μέρος των αρμοδιοτήτων τους, όπως την εξωτερική πολιτική, την άμυνα, και τον έλεγχο των συνόρων.
Το πιο σημαντικό όμως θα ήταν ένα κεντρικό υπουργείο Οικονομικών που θα επέβλεπε την οικονομική σταθερότητα, και αν χρειάζονταν, θα μετέφερε χρήματα από την κεντρική εξουσία στις επιμέρους χώρες μέλη. Όπως λέει, η κοινή πολιτική ταυτότητα θα έκανε την όποια αναδιανομή κεφαλαίων πιο εύπεπτη. «Η βοήθεια συνήθως έρχεται, όταν υπάρχει μια κοινή αίσθηση του να ανήκουμε κάπου», καταλήγει.
.jpg)
