Η προοπτική της ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, αφενός θα δικαιώσει τις προσδοκίες των λαών της περιοχής και αφετέρου θα αναδείξει τη διαχρονικότητα της πολιτικής παρακαταθήκης του Ρήγα, δήλωσε από το Βελιγράδι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, κατά τα εγκαίνια του Πύργου Νεμπόισα....
«Με ιδιαίτερη συγκίνηση ευρίσκομαι σήμερα στον ιστορικό αυτό χώρο του Πύργου Νεμπόισα, όπου μαρτύρησε μαζί με τους συναγωνιστές του ο Ρήγας Φεραίος, ο κοσμοπολίτης διαφωτιστής, ο ιδεολόγος των δικαιωμάτων των λαών, ο μαρτυρικός προπομπός της ιδέας της ευρωπαϊκής ενοποίησης» υπογράμμισε ο κ. Παπούλιας, σημειώνοντας:
«Δύο αιώνες μετά το θάνατό του, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι το όραμα του Ρήγα δεν ήταν ουτοπικό. Η λογική της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όπως εξελίσσεται τα τελευταία εξήντα χρόνια, μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, δείχνει πόσο μακρόπνοη και ρηξικέλευθη υπήρξε η ευρωπαϊκή οπτική του».
«Το όραμα του Ρήγα» συνέχισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας «έχει τη ρίζα του στην ελευθερία, γιατί όπως συνήθιζε να λέει, 'συλλογάται καλά, όποιος συλλογάται ελεύθερα', και εδράζεται σε βασικές αρχές όπως η παιδεία, η πολιτική ισονομία, η ισοπολιτεία και η δικαιοσύνη, αλλά και η ειρήνη, η φιλία και η συνεργασία ανάμεσα στις βαλκανικές χώρες αρχικά, και εκείνες της ευρύτερης Μεσογείου αργότερα».
Όπως σημείωσε ο κ. Παπούλιας, «ο Ρήγας δεν υπήρξε μια μετεωρική και μοναχική μορφή του νεοελληνικού διαφωτισμού και του ριζοσπαστικού πολιτικού φιλελευθερισμού. Ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος με ξεχωριστές ανησυχίες και αναζητήσεις, πρωτοπόρος και εκφραστής των νεωτεριστικών ιδεών μιας ανερχόμενης και προοδευτικής αστικής τάξης, οι οποίες, έμελλε, να βλαστήσουν στις παραδοσιακές κοινωνίες της ευρισκόμενης υπό οθωμανική κατοχή Νοτιοανατολικής Ευρώπης».
«Η διασπορά των ιδεών αυτών υπήρξε μεγάλη και η εμβέλειά τους σημαντική» συνέχισε, επισημαίνοντας:
«Όλοι οι υπόδουλοι πληθυσμοί ένιωσαν στο κήρυγμά του μια πρωτόγνωρη συγκίνηση, μια διανοητική και ιδεολογική προπαρασκευή, μια ευκαιρία ενδοσκόπησης και εντρύφησης στο ιστορικό παρελθόν, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός πολιτισμικού ήθους που γαλβάνισε τις εθνικές συνειδήσεις και προετοίμασε την πολιτική και κοινωνική χειραφέτηση μέσω των απελευθερωτικών αγώνων για ελευθερία και ανεξαρτησία».
Ο κ. Παπούλιας υπογράμμισε, επίσης, πως το κάλεσμα του Ρήγα για αποτίναξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας «συνοδευόταν από ένα όραμα για μια Βαλκανική, δημοκρατική και ελεύθερη, ως αναπόσπαστο τμήμα της Ευρώπης».
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συνεχάρη όλους όσοι εργάστηκαν για την αποκατάσταση του Πύργου, έργο που αφενός τιμά «τον κορυφαίο αγωνιστή και ιδεολόγο» και αφετέρου αποτελεί «ένα πολύ σημαντικό γεγονός στην πολιτιστική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Σερβίας».
«Με ιδιαίτερη συγκίνηση ευρίσκομαι σήμερα στον ιστορικό αυτό χώρο του Πύργου Νεμπόισα, όπου μαρτύρησε μαζί με τους συναγωνιστές του ο Ρήγας Φεραίος, ο κοσμοπολίτης διαφωτιστής, ο ιδεολόγος των δικαιωμάτων των λαών, ο μαρτυρικός προπομπός της ιδέας της ευρωπαϊκής ενοποίησης» υπογράμμισε ο κ. Παπούλιας, σημειώνοντας:
«Δύο αιώνες μετά το θάνατό του, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι το όραμα του Ρήγα δεν ήταν ουτοπικό. Η λογική της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όπως εξελίσσεται τα τελευταία εξήντα χρόνια, μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, δείχνει πόσο μακρόπνοη και ρηξικέλευθη υπήρξε η ευρωπαϊκή οπτική του».
«Το όραμα του Ρήγα» συνέχισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας «έχει τη ρίζα του στην ελευθερία, γιατί όπως συνήθιζε να λέει, 'συλλογάται καλά, όποιος συλλογάται ελεύθερα', και εδράζεται σε βασικές αρχές όπως η παιδεία, η πολιτική ισονομία, η ισοπολιτεία και η δικαιοσύνη, αλλά και η ειρήνη, η φιλία και η συνεργασία ανάμεσα στις βαλκανικές χώρες αρχικά, και εκείνες της ευρύτερης Μεσογείου αργότερα».
Όπως σημείωσε ο κ. Παπούλιας, «ο Ρήγας δεν υπήρξε μια μετεωρική και μοναχική μορφή του νεοελληνικού διαφωτισμού και του ριζοσπαστικού πολιτικού φιλελευθερισμού. Ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος με ξεχωριστές ανησυχίες και αναζητήσεις, πρωτοπόρος και εκφραστής των νεωτεριστικών ιδεών μιας ανερχόμενης και προοδευτικής αστικής τάξης, οι οποίες, έμελλε, να βλαστήσουν στις παραδοσιακές κοινωνίες της ευρισκόμενης υπό οθωμανική κατοχή Νοτιοανατολικής Ευρώπης».
«Η διασπορά των ιδεών αυτών υπήρξε μεγάλη και η εμβέλειά τους σημαντική» συνέχισε, επισημαίνοντας:
«Όλοι οι υπόδουλοι πληθυσμοί ένιωσαν στο κήρυγμά του μια πρωτόγνωρη συγκίνηση, μια διανοητική και ιδεολογική προπαρασκευή, μια ευκαιρία ενδοσκόπησης και εντρύφησης στο ιστορικό παρελθόν, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός πολιτισμικού ήθους που γαλβάνισε τις εθνικές συνειδήσεις και προετοίμασε την πολιτική και κοινωνική χειραφέτηση μέσω των απελευθερωτικών αγώνων για ελευθερία και ανεξαρτησία».
Ο κ. Παπούλιας υπογράμμισε, επίσης, πως το κάλεσμα του Ρήγα για αποτίναξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας «συνοδευόταν από ένα όραμα για μια Βαλκανική, δημοκρατική και ελεύθερη, ως αναπόσπαστο τμήμα της Ευρώπης».
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συνεχάρη όλους όσοι εργάστηκαν για την αποκατάσταση του Πύργου, έργο που αφενός τιμά «τον κορυφαίο αγωνιστή και ιδεολόγο» και αφετέρου αποτελεί «ένα πολύ σημαντικό γεγονός στην πολιτιστική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Σερβίας».