ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΕΣΑ ΓΙΑ ΝΑ ΕΚΠΛΗΡΩΣΟΥΝ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥΣ
Να μείνουν ανοιχτά και ζωντανά τα πανεπιστήμια, ζητούν 20 πανεπιστημιακοί με επιστολή τους την οποία κατέθεσαν στο υπουργείο Παιδείας, ως συμβολή τους στη δημόσια διαβούλευση για την μεταρρύθμιση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
«Η μεταρρύθμιση στα πανεπιστήμια είναι πιο αναγκαία παρά ποτέ» αναφέρεται στην επιστολή. «Τα πανεπιστήμια πρέπει να παράγουν γνώση, αξίες, ανθρώπους που θα φτιάξουν μια Ελλάδα αλληλεγγύης, επίδοσης, ποιοτικής ανάπτυξης.
Η δημοσιονομική κρίση επιβάλλει επανεξέταση νοοτροπιών, θεσμών και “κεκτημένων”. Η κουλτούρα της αφθονίας και της ευκολίας, που στηρίχθηκε στα δανεικά, πρέπει να ανατραπεί. Να επανέλθει η ηθική της προσωπικής βελτίωσης, της αλληλεγγύης, της συλλογικής προκοπής.
Η μεταρρύθμιση δεν μπορεί να είναι απλή “μεταρρύθμιση περικοπών” αλλά να γίνει “'μεταρρύθμιση αξιών”. Στην σημερινή κρίση, κάθε φορολογικός πόρος που δίδεται στα πανεπιστήμια πρέπει να προάγει την προκοπή της χώρας. Η κυβέρνηση και η πανεπιστημιακή κοινότητα οφείλουν να επιδιώξουν αυτό το στόχο.
Ο δημοκρατικός ρεαλιστικός διάλογος μπορεί να φέρει αποτελέσματα. Έχουμε συνείδηση της κρισιμότητας των καιρών. Θεωρούμε ότι δεν υπάρχει περιθώριο για εκβιαστικές πρακτικές απο κανένα. Τα πανεπιστήμια πρέπει να μείνουν ανοικτά, να λειτουργούν, να παραμένουν τόπος διάλογου και ζύμωσης.
Το κράτος οφείλει στα πανεπιστήμια τα απαιτούμενα μέσα ώστε να συνεχίσουν να εκπληρώνουν τα καθήκοντα τους: εκπαίδευση, παραγωγή, διακίνηση ιδεών.
Οι πανεπιστημιακοί οφείλουν να εκπληρώνουν τα έργα τους με ευσυνειδησία και ευαισθησία στις ανάγκες των φοιτητών και της κοινωνίας. Καλούμε όλους τους παράγοντες της πανεπιστημιακής κοινότητας και της Πολιτείας να κρατήσουν ανοικτό και ζωντανό το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο».
Η υπουργός Παιδείας Α. Διαμαντοπούλου, με δήλωσή της επισημαίνει σχετικά με το θέμα του ασύλου : “Οι νέοι άνθρωποι που σπουδάζουν σήμερα, έχουν ανάγκη από σπουδές ποιότητας και πτυχία με αντίκρυσμα. Δεν έχουν ανάγκη ούτε από δημαγωγία, ούτε από το καθεστώς της γενικευμένης ανομίας που υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις. Σ΄αυτά θα απαντήσουμε με ριζικές αλλαγές στη λειτουργία των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ όχι με τον εισαγγελέα και την αστυνομία”.
Εξάλλου, σύμφωνα με πληροφορίες, το πρωί και ενώ σε μία αίθουσα της Νομικής είχε αρχίσει η εξέταση των φοιτητών, εισέβαλε ομάδα νεαρών ατόμων με συνθήματα. Κάποια φοιτήτρια διαμαρτυρήθηκε με αποτέλεσμα να τις σκίσουν το γραπτό της.
Αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση
Τριακόσιες πενήντα εννέα απόψεις και σχόλια κατατέθηκαν σχετικά με την «εθνική στρατηγική για την ανώτατη εκπαίδευση», όπως ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεση με τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Όπως αναφέρεται από το Υπουργείο για τη διαβούλευση, που έληξε στις 14 Ιανουαρίου, οι απόψεις και τα σχόλια, που κατατέθηκαν, αφορούν την πρόκληση των αλλαγών στην εκπαίδευση και ειδικότερα:
- Τη νέα ταυτότητα με νέα ηγεσία και ενίσχυση της αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ. Νέα σχέση εμπιστοσύνης με την πολιτεία και την κοινωνία, με λογοδοσία και ευθύνη.
- Τα πτυχία με αντίκρισμα: νέα οργάνωση της μάθησης και των προγραμμάτων σπουδών, που διευκολύνουν την κινητικότητα και ενισχύουν τη διεπιστημονικότητα.
- Την ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα και της διεθνούς παρουσίας των ιδρυμάτων, σε άμεση σύνδεση με το νέο πρότυπο ανάπτυξης της χώρας: ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική για τη διεθνοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης.
Σε ό,τι αφορά τα σχόλια, το Υπουργείο σημειώνει:
- Αρκετοί σχολιαστές επισήμαναν την ανάγκη αξιολόγησης των καθηγητών, προκειμένου να προωθηθεί η αριστεία και αξιοκρατία στα πανεπιστήμια, το ασυμβίβαστο των μελών ΔΕΠ με εξωπανεπιστημιακές θέσεις, την ανάγκη τακτικής αξιολόγησης κ.α.
- Εκφράστηκαν διαφωνίες σχετικά με τα θέματα κομματικοκρατίας στα Πανεπιστήμια και την ανάγκη απαλλαγής από αυτήν.
Αρκετοί επισήμαναν τον «σφιχτό εναγκαλισμό» των κομμάτων και παρατάξεων με το πανεπιστήμιο και τις αρνητικές συνέπειες, όπως αναξιοκρατία και φαυλοκρατία, που συνεπάγονται τη λειτουργία των Ιδρυμάτων.
- Ζητήθηκε η οικονομική αυτοτέλεια πανεπιστημίων και ΤΕΙ ως απαραίτητη προϋπόθεση της ανασύνταξης των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Προτάσεις που κατατέθηκαν περιλαμβάνουν τη σύνδεση των Ιδρυμάτων με την παραγωγή και την αγορά, την καταβολή χαμηλών διδάκτρων από προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές, όπως και την αύξηση της χρηματοδότησης από το κράτος.
Για τη «νέα ταυτότητα με νέα ηγεσία και ενίσχυση της αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ», τα σχόλια που κατατέθηκαν, αφορούν:
- Τον περιορισμό των βαθμίδων σε τρεις και στην εξέλιξη των υπαρχόντων λεκτόρων. Ορισμένοι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι οι λέκτορες πρέπει να μονιμοποιηθούν και να ενταχθούν στις άλλες βαθμίδες των ΑΕΙ με ταυτόχρονη δυνατότητα εξέλιξης τους, ενώ άλλοι ζήτησαν να υπάρξουν κάποιες μεταβατικές διατάξεις για τους ήδη υπηρετούντες που από χρόνια προγραμματίζουν το ερευνητικό και διδακτικό τους έργο με βάση τους ισχύοντες νόμους.
- Την περιττή γραφειοκρατία, τα φαινόμενα νεποτισμού, τις φωτογραφικές προκηρύξεις θέσεων που καταγγέλθηκαν από πολλούς πολίτες. Ως πιθανές λύσεις αντιμετώπισης των προβλημάτων προτάθηκαν ποικίλες και διαφορετικές ιδέες: αξιοκρατικές προκηρύξεις γνωστικών αντικειμένων, διορισμοί μελών ΔΕΠ μέσω δικαστικού και κοινοβουλευτικού ελέγχου, άρση της μονιμότητας των καθηγητών, αξιολόγηση ερευνητικού και διδακτικού έργου πανεπιστημιακών κ.λπ.
- Για τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ, προτάθηκε η θέσπιση διδάκτρων και η διενέργεια των μαθημάτων στα Αγγλικά για ξένους φοιτητές.
Περί του θέματος των αιωνίων φοιτητών, οι απόψεις επικεντρώθηκαν:
Στην ανάγκη ύπαρξης μεταβατικών διατάξεων για τους αιώνιους φοιτητές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όσοι για αντικειμενικούς λόγους δεν μπόρεσαν να πάρουν το πτυχίο τους, θα τους δοθεί η ευκαιρία να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Υπήρξε μία πρόταση δυνατότητας εγγραφής των αιώνιων φοιτητών σε ΙΕΚ παρόμοιου γνωστικού αντικειμένου, ενώ από κάποιους άλλους εκφράστηκε η αντίθετη άποψη περί διαγραφής από τις σχολές όσων δεν τελειώνουν σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Τέλος, κατατέθηκε πλήθος μεμονωμένων προτάσεων σχετικά με τρόπους αναβάθμισης των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την μεταφορά πιστωτικών εκπαιδευτικών μονάδων αλλά και πιο ειδικά ζητήματα όπως λειτουργία συγκεκριμένων τμημάτων ή προσωπικές εμπειρίες.
«Η μεταρρύθμιση στα πανεπιστήμια είναι πιο αναγκαία παρά ποτέ» αναφέρεται στην επιστολή. «Τα πανεπιστήμια πρέπει να παράγουν γνώση, αξίες, ανθρώπους που θα φτιάξουν μια Ελλάδα αλληλεγγύης, επίδοσης, ποιοτικής ανάπτυξης.
Η δημοσιονομική κρίση επιβάλλει επανεξέταση νοοτροπιών, θεσμών και “κεκτημένων”. Η κουλτούρα της αφθονίας και της ευκολίας, που στηρίχθηκε στα δανεικά, πρέπει να ανατραπεί. Να επανέλθει η ηθική της προσωπικής βελτίωσης, της αλληλεγγύης, της συλλογικής προκοπής.
Η μεταρρύθμιση δεν μπορεί να είναι απλή “μεταρρύθμιση περικοπών” αλλά να γίνει “'μεταρρύθμιση αξιών”. Στην σημερινή κρίση, κάθε φορολογικός πόρος που δίδεται στα πανεπιστήμια πρέπει να προάγει την προκοπή της χώρας. Η κυβέρνηση και η πανεπιστημιακή κοινότητα οφείλουν να επιδιώξουν αυτό το στόχο.
Ο δημοκρατικός ρεαλιστικός διάλογος μπορεί να φέρει αποτελέσματα. Έχουμε συνείδηση της κρισιμότητας των καιρών. Θεωρούμε ότι δεν υπάρχει περιθώριο για εκβιαστικές πρακτικές απο κανένα. Τα πανεπιστήμια πρέπει να μείνουν ανοικτά, να λειτουργούν, να παραμένουν τόπος διάλογου και ζύμωσης.
Το κράτος οφείλει στα πανεπιστήμια τα απαιτούμενα μέσα ώστε να συνεχίσουν να εκπληρώνουν τα καθήκοντα τους: εκπαίδευση, παραγωγή, διακίνηση ιδεών.
Οι πανεπιστημιακοί οφείλουν να εκπληρώνουν τα έργα τους με ευσυνειδησία και ευαισθησία στις ανάγκες των φοιτητών και της κοινωνίας. Καλούμε όλους τους παράγοντες της πανεπιστημιακής κοινότητας και της Πολιτείας να κρατήσουν ανοικτό και ζωντανό το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο».
Η υπουργός Παιδείας Α. Διαμαντοπούλου, με δήλωσή της επισημαίνει σχετικά με το θέμα του ασύλου : “Οι νέοι άνθρωποι που σπουδάζουν σήμερα, έχουν ανάγκη από σπουδές ποιότητας και πτυχία με αντίκρυσμα. Δεν έχουν ανάγκη ούτε από δημαγωγία, ούτε από το καθεστώς της γενικευμένης ανομίας που υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις. Σ΄αυτά θα απαντήσουμε με ριζικές αλλαγές στη λειτουργία των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ όχι με τον εισαγγελέα και την αστυνομία”.
Εξάλλου, σύμφωνα με πληροφορίες, το πρωί και ενώ σε μία αίθουσα της Νομικής είχε αρχίσει η εξέταση των φοιτητών, εισέβαλε ομάδα νεαρών ατόμων με συνθήματα. Κάποια φοιτήτρια διαμαρτυρήθηκε με αποτέλεσμα να τις σκίσουν το γραπτό της.
Αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση
Τριακόσιες πενήντα εννέα απόψεις και σχόλια κατατέθηκαν σχετικά με την «εθνική στρατηγική για την ανώτατη εκπαίδευση», όπως ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεση με τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Όπως αναφέρεται από το Υπουργείο για τη διαβούλευση, που έληξε στις 14 Ιανουαρίου, οι απόψεις και τα σχόλια, που κατατέθηκαν, αφορούν την πρόκληση των αλλαγών στην εκπαίδευση και ειδικότερα:
- Τη νέα ταυτότητα με νέα ηγεσία και ενίσχυση της αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ. Νέα σχέση εμπιστοσύνης με την πολιτεία και την κοινωνία, με λογοδοσία και ευθύνη.
- Τα πτυχία με αντίκρισμα: νέα οργάνωση της μάθησης και των προγραμμάτων σπουδών, που διευκολύνουν την κινητικότητα και ενισχύουν τη διεπιστημονικότητα.
- Την ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα και της διεθνούς παρουσίας των ιδρυμάτων, σε άμεση σύνδεση με το νέο πρότυπο ανάπτυξης της χώρας: ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική για τη διεθνοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης.
Σε ό,τι αφορά τα σχόλια, το Υπουργείο σημειώνει:
- Αρκετοί σχολιαστές επισήμαναν την ανάγκη αξιολόγησης των καθηγητών, προκειμένου να προωθηθεί η αριστεία και αξιοκρατία στα πανεπιστήμια, το ασυμβίβαστο των μελών ΔΕΠ με εξωπανεπιστημιακές θέσεις, την ανάγκη τακτικής αξιολόγησης κ.α.
- Εκφράστηκαν διαφωνίες σχετικά με τα θέματα κομματικοκρατίας στα Πανεπιστήμια και την ανάγκη απαλλαγής από αυτήν.
Αρκετοί επισήμαναν τον «σφιχτό εναγκαλισμό» των κομμάτων και παρατάξεων με το πανεπιστήμιο και τις αρνητικές συνέπειες, όπως αναξιοκρατία και φαυλοκρατία, που συνεπάγονται τη λειτουργία των Ιδρυμάτων.
- Ζητήθηκε η οικονομική αυτοτέλεια πανεπιστημίων και ΤΕΙ ως απαραίτητη προϋπόθεση της ανασύνταξης των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Προτάσεις που κατατέθηκαν περιλαμβάνουν τη σύνδεση των Ιδρυμάτων με την παραγωγή και την αγορά, την καταβολή χαμηλών διδάκτρων από προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές, όπως και την αύξηση της χρηματοδότησης από το κράτος.
Για τη «νέα ταυτότητα με νέα ηγεσία και ενίσχυση της αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ», τα σχόλια που κατατέθηκαν, αφορούν:
- Τον περιορισμό των βαθμίδων σε τρεις και στην εξέλιξη των υπαρχόντων λεκτόρων. Ορισμένοι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι οι λέκτορες πρέπει να μονιμοποιηθούν και να ενταχθούν στις άλλες βαθμίδες των ΑΕΙ με ταυτόχρονη δυνατότητα εξέλιξης τους, ενώ άλλοι ζήτησαν να υπάρξουν κάποιες μεταβατικές διατάξεις για τους ήδη υπηρετούντες που από χρόνια προγραμματίζουν το ερευνητικό και διδακτικό τους έργο με βάση τους ισχύοντες νόμους.
- Την περιττή γραφειοκρατία, τα φαινόμενα νεποτισμού, τις φωτογραφικές προκηρύξεις θέσεων που καταγγέλθηκαν από πολλούς πολίτες. Ως πιθανές λύσεις αντιμετώπισης των προβλημάτων προτάθηκαν ποικίλες και διαφορετικές ιδέες: αξιοκρατικές προκηρύξεις γνωστικών αντικειμένων, διορισμοί μελών ΔΕΠ μέσω δικαστικού και κοινοβουλευτικού ελέγχου, άρση της μονιμότητας των καθηγητών, αξιολόγηση ερευνητικού και διδακτικού έργου πανεπιστημιακών κ.λπ.
- Για τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ, προτάθηκε η θέσπιση διδάκτρων και η διενέργεια των μαθημάτων στα Αγγλικά για ξένους φοιτητές.
Περί του θέματος των αιωνίων φοιτητών, οι απόψεις επικεντρώθηκαν:
Στην ανάγκη ύπαρξης μεταβατικών διατάξεων για τους αιώνιους φοιτητές, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όσοι για αντικειμενικούς λόγους δεν μπόρεσαν να πάρουν το πτυχίο τους, θα τους δοθεί η ευκαιρία να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Υπήρξε μία πρόταση δυνατότητας εγγραφής των αιώνιων φοιτητών σε ΙΕΚ παρόμοιου γνωστικού αντικειμένου, ενώ από κάποιους άλλους εκφράστηκε η αντίθετη άποψη περί διαγραφής από τις σχολές όσων δεν τελειώνουν σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Τέλος, κατατέθηκε πλήθος μεμονωμένων προτάσεων σχετικά με τρόπους αναβάθμισης των σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την μεταφορά πιστωτικών εκπαιδευτικών μονάδων αλλά και πιο ειδικά ζητήματα όπως λειτουργία συγκεκριμένων τμημάτων ή προσωπικές εμπειρίες.
